Το τέλος του μύθου

    Hμερομηνία δημοσίευσης: 27-06-10 - http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_27/06/2010_406173

Το τέλος του μύθου

Tου Κωστα Iορδανιδη

Η ελληνική κοινωνία αρχίζει να βιώνει σταδιακά το τέλος ενός μύθου, που άρχισε να διαμορφώνεται στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και που προσέλαβε διαστάσεις ανεξέλεγκτες στα χρόνια της μεταπολιτεύσεως. Ηταν ο μύθος της αενάου οικονομικής αναπτύξεως, της μαζικής συμμετοχής σε εκλεκτικές δραστηριότητες, όπως η παιδεία και ο πολιτισμός, της βεβαιότητος με μία λέξη ότι η επιστροφή στο καθεστώς ανέχειας ήταν απλώς αδιανόητη.

Περί τα τέλη της δεκαετίας του ’60 κάποιοι στοχαστές στην Ευρώπη -κυρίως στη Γαλλία- προβληματίζονταν με ποιον τρόπο θα ήταν δυνατόν να αξιοποιηθεί δημιουργικά ο ελεύθερος χρόνος των πολιτών, καθώς αυτός θα αυξανόταν διαρκώς χάρη στην διαρκή εισαγωγή της τεχνολογίας στην παραγωγή. Το αριστοκρατικό πλεονέκτημα της αργίας -και όχι ο μόχθος των αστών- φαινόταν προσιτό ακόμη και στις μη προνομιούχες τάξεις.

Στην εσωτερική σκηνή, το πολιτικό σύστημα της χώρας θεώρησε ότι με την είσοδο της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και αργότερα στη Ζώνη του Ευρώ, το 2000, έλυνε τα προβλήματα του έθνους, που επί τέλους θα ενσωματωνόταν οριστικά και αμετάκλητα στη Δύση. Η διάψευση υπήρξε τραγική, σε σημείο που ορισμένοι να νοσταλγούν την περίοδο της δραχμής, δίχως φυσικά να έχουν αντίληψη τι συνεπάγεται ακριβώς μία εξέλιξη της μορφής αυτής.

Κάποιοι από τους υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ενοποιήσεως στην Ελλάδα επίστευαν εντίμως ότι η ενσωμάτωση της χώρας στη λέσχη των προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών θα είχε ως συνέπεια την ωρίμανση του πολιτικού συστήματος, την μεγαλύτερη διαφάνεια, τον εξορθολογισμό του δημοσίου βίου. Αντί ωριμάνσεως, η πολιτική αντιπαράθεση προσέλαβε ενίοτε βάρβαρες διαστάσεις και αντί για διαφάνεια ανεδείχθη πρωτοφανής διαφθορά.

Για όλες αυτές τις στρεβλώσεις διόλου δεν ευθύνεται η Ευρωπαϊκή Ενωση ως σύνολο ή τα κράτη-μέλη που την συγκροτούν, αλλά η ελληνική ιδιορρυθμία και η αδυναμία του πολιτικού συστήματος της χώρας να λειτουργήσει με τρόπο παραδειγματικό για τους πολίτες.

Το ανησυχητικότερο όμως όλων, σε αυτήν τη φάση, είναι ότι η Ενωση βυθίζεται σταδιακώς σε μία κρίση, από την οποία η έξοδος δεν είναι προφανής. Ιδιαίτερα, η απόκλιση Γαλλίας - Γερμανίας, δύο χωρών που διαμόρφωσαν την σημερινή Ευρώπη, έχει προσλάβει διαστάσεις σοβαρές, και αυτό αυξάνει το αίσθημα αναφαλείας. Η κρίση επίσης έφερε στην επιφάνεια λανθάνουσες τάσεις εθνικισμού, όχι απλώς στο επίπεδο της ηγεσίας αλλά στο επίπεδο των πολιτών, πράγμα εξόχως επικίνδυνο. [ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΑΥΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ "ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ  ΚΑΙ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΘΟΥΝ ΕΠΙΣΗΜΑ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΤΗΝ ΒΑΣΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΥΡΩΠΗ, ΟΧΙ ΧΩΝΕΥΤΗΡΙΟ ΤΗΣ "ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ" ΑΛΛΑ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΘΝΟΤΗΤΩΝ!]

Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση δεσμεύθηκε να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα εξυγιάνσεως και ανορθώσεως της οικονομίας και οφείλει να το εφαρμόσει. Αλλά η κοινωνία δεν είναι ένα σύνολο ανδραπόδων, που ακολουθεί κελεύσματα. Για να υποβληθεί σε θυσίες θα πρέπει να πεισθεί ότι διακυβεύεται κάτι σαφώς ανώτερο από την υλική ευημερία. Αυτό συνέβαινε την εποχή που η αντίληψη των εθνικών κρατών ήταν κραταιά.

Σήμερα η κατάσταση είναι περιπλοκότερη. Η ενωμένη Ευρώπη ως αντίληψη έχει πληγεί, αν και όχι ανεπανόρθωτα, και εθνικό κράτος στο πλαίσιο της οικονομίας δεν υφίσταται. Απαιτείται νέο ιδεολόγημα ώστε να μην μετατραπεί η χώρα σε πεδίο νέας εμφυλιακής συγκρούσεως.[ΝΑΙ, ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΡΟΝΕΩΤΕΡΙΚΟ ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ,  ΕΘΝΟΣ, ΚΡΑΤΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΚΑΙ ΤΕΡΜΑ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΟΛΕΘΡΙΑ ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΦΥΛΕΤΙΚΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΟΣ --ΠΟΥ ΙΣΧΥΕΙ ΜΟΝΟΝ ΜΟΝΟΜΕΡΩΣ! ΕΔΩ ΦΥΤΕΥΟΥΝ ΜΩΑΜΕΘΑΝΟΥΣ ΠΑΚΙΣΤΑΝΟΥΣ! ΣΤΟ ΠΑΚΙΣΤΑΝ ΚΑΠΟΙΟΙ ΚΑΚΟΜΟΙΡΗΔΕΣ ΠΟΥ ΑΝΟΙΞΑΝ ΧΡ. ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΠΗΓΑΝ ΟΙ ΠΕΡΙΟΙΚΟΙ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΛΑΣΝΙΚΩΦ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΣΑΝ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΠΟ ΠΙΣΤΟΥΣ!]

Χρ. Γιανναρᾶς: Οχι αοριστολογίες, κύριε Σαμαρά

Hμερομηνία δημοσίευσης: 27-06-10 - http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_27/06/2010_406168 

Οχι αοριστολογίες, κύριε Σαμαρά

Tου Χρηστου Γιανναρα

Ο πρόεδρος του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς, στην «Πολυθεματική Προσυνεδριακή Συνδιάσκεψη» του κόμματός του (6 Ιουνίου 2010) φιλοδόξησε να καθορίσει την «ιδεολογία» του πολιτικού αυτού σχηματισμού: Ποιες «ιδέες» προτείνει στο κόμμα του «σαν ματογυάλια με τα οποία βλέπουμε και κρίνουμε την πολιτική», ποιες «αρχές» προκρίνει, ποια «πυξίδα» και «χάρτη», δηλαδή ποιον πολιτικό προσανατολισμό, ποιους κοινωνικούς στόχους.
Ομολόγησε με τόλμη και ευθύτητα την απουσία ιδεολογίας, το θεωρητικό κενό της πολιτικής του κόμματος στο οποίο αρχηγεύει. Ερμήνευσε το κενό ως στρατηγική, κάποτε, επιλογή: η Ν.Δ. προτίμησε «για πολλά πολλά χρόνια» να είναι «κόμμα πολυσυλλεκτικό». Φιλοδοξούσε να κερδίσει την ψήφο πολιτών κάθε ιδεολογικής προέλευσης που θα εκτιμούσαν τη «διαχειριστική» ικανότητα της Ν.Δ. [ΝΑΙ ΘΕΛΗΣΕ ΝΑΝΑΙ ΚΟΜΜΑ "ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ" ΚΑΙ ΓΙ' ΑΥΤΟ ΕΧΑΣΕ ΠΑΤΑΓΩΔΩΣ!]
Απέδωσε ο κ. Σ. τη στρατηγική αυτή επιλογή σε μια προκατάληψη - ηττοπαθή παραδοχή [ΝΑΙ, ΑΥΤΗ Η ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΕΠΡΥΤΑΝΕΥΕ! Η ΔΕΞΙΑ ΥΠΕΚΛΕΙΝΕΤΟ ΠΡΟ ΤΟΥ "ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΥ" ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΩΝ ΓΚΟΥΛΑΓΚ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΗΣ ΠΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣΒΡΑΧΥΒΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΧΗΣ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΠΛΟ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΟΣ, "ΟΠΛΑ", ΤΗΝ ΜΑΖΙΚΗ ΒΙΑ, ΤΟ ΠΑΙΔΟΜΑΖΩΜΑ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΦΡΙΚΤΑ ΠΟΥ ΠΡΩΤΗ Η ΝΙΚΗΤΡΙΑ ΔΕΞΙΑ ΑΠΕΣΙΩΠΗΣΕ ΠΛΗΡΩΣ, ΚΑΘΩΣ ΜΙΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΩΡΙΣΕ ΟΤΙ Η ΕΛΛΑΣ "ΔΕΝ ΘΑΧΕΙ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙ, ΑΛΛΑ ΘΑΧΕΙ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ" -ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΩΕΙ ΣΦΑΛΙΑΡΕΣ ΓΥΡΩ-ΓΥΡΩ! ΠΟΥ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ Η ΔΕΞΙΑ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΝΑ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΘΗ Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ! ΞΑΝΑΓΙΝΕ ΠΟΤΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΞΩΦΡΕΝΙΚΑ ΑΝΗΚΟΥΣΤΟ?]: Οτι «στην Ελλάδα κυριαρχεί κατά 60% η Αριστερή και η Κεντροαριστερή Ιδεολογία». Επομένως η Ν.Δ. μπορούσε να κατακτήσει την εξουσία μόνο ξεγελώντας ή κολακεύοντας αριστερούς ψηφοφόρους. Αντιτάσσει ο κ. Σ. σε αυτή την ηττοπαθή προκατάληψη τη βεβαιότητά του για τον δυναμισμό που διεγείρει σε ένα κόμμα η πίστη σε δική του ιδεολογία. Οπως και τη διαπίστωση της αλλαγής - στροφής προς τα δεξιά κόμματα που παρατηρείται διεθνώς σήμερα.
(Αγνοεί ή αποσιώπησε ο κ. Σ. ότι το πρώτο στην Ελλάδα κόμμα που καυχήθηκε για τον χαμαιλεοντισμό του «πολυσυλλεκτικού» χαρακτήρα του ήταν ο σοσιαλεπώνυμος παπανδρεϊσμός – περιέλαβε στο ψηφοδέλτιό του από τον Μάρκο Βαφειάδη ώς τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο και τον Στέφανο Μάνο. Και στις πολυσυλλεκτικές φιλοδοξίες, όπως και σε πάμπολλα άλλα αμοραλιστικά τεχνάσματα, η Ν.Δ. παθητικά μιμήθηκε, «χωρίς αιδώ και λύπην», το ΠΑΣΟΚ. Ο «πολυσυλλεκτικός» χαρακτήρας ήταν η πιο απροκάλυπτη ομολογία και των δύο αυτών κομμάτων ότι δεν πιστεύουν σε τίποτα, έξω από την ηδονή της εξουσίας).
Ηταν πάντως θετικό βήμα η απόπειρα του κ. Σ. να θέσει πρόβλημα ιδεολογικής ραχοκοκαλιάς στο εκ γενετής ασπόνδυλο ιδεολογικά κόμμα της Ν.Δ. Πρέπει να επαινεθεί η τόλμη του, αλλά προκαλεί απορία ο επιφανειακός και ρητορικός τρόπος που έθεσε ένα τόσο νευραλγικό πρόβλημα η προσυνεδριακή του ομιλία.
Για να εξασφαλιστεί στοιχειώδης σοβαρότητα προβληματισμού, ήταν απαραίτητες εκ μέρους του κάποιες «οριστικές» (ορισμών) διασαφήσεις: Γιατί αντιδιαστέλλει τη Ν.Δ. προς τα κόμματα της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς: τη θεωρεί «δεξιό» κόμμα κατά την ετικέτα ή λόγω της πολιτικής που άσκησε και που επαγγέλλεται; Ποιο είναι για τον κ. Σ. το καταγωγικό και σε διεθνή χρήση νοηματικό περιεχόμενο της λέξης «Δεξιά»; Υπήρξε ποτέ στην Ελλάδα (και υπήρχαν προϋποθέσεις να υπάρξει) κόμμα της «κλασικής» Δεξιάς; Ποια γνωρίσματα συγκροτούσαν την πολιτική ταυτότητα του άλλοτε «Λαϊκού» κόμματος, της αντιβενιζελικής παράταξης; Είχαν σχέση με την καπιταλιστική Δεξιά αυτά τα γνωρίσματα; Η Ν.Δ. δεν είναι το κόμμα που απάλλαξε την Ελλάδα από τη βασιλεία; [ΝΑΙ, "ΑΠΑΛΛΑΞΕ" ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΠΟΥ ΗΤΑΝ Η ΣΤΑΘΕΡΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ ΔΙΑ ΝΑ ΓΙΝΗ ΑΡΕΣΤΗ Σ' ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΧΡΩΣΤΟΥΣΑΜΕ ΤΙΠΟΤΕ, ΔΙΟΤΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΠΛΑ ΠΗΡΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΝΙΞΑΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΣΥΜΦΟΡΑ!, ΑΛΛΑ ΔΕΝ "ΑΠΑΛΛΑΞΕ" ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ ΚΑΙ ΟΛΕΘΡΙΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΙΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ "ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ-ΜΑΡΞΙΣΤΗΣ-ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ' !]
Ανάλογα ερωτήματα όφειλε να θέσει ο κ. Σ. για το τι σήμαινε και τι σημαίνει «Αριστερά» και «Κεντροαριστερά» στην Ελλάδα – να διασαφηνίσει προς τι ακριβώς αντιδιαστέλλεται το κόμμα του: Αν οι «Δεξιοί» εδώ δεν είχαν ιδέα για τις θέσεις του Ανταμ Σμιθ, το Ρικάρντο και του Μπένθαμ, μήπως είχαν οι «Αριστεροί» ιδέα (οι απλοί άνθρωποι της θυσιαστικής Αριστεράς) για τις θέσεις του Μαρξ και του Ενγκελς [ΑΥΤΟΙ, "ΚΑΛΗ ΤΟΥΣ ΩΡΑ ΧΩΡΙΑ", ΗΞΕΡΑΝ ΚΑΙ ΗΘΕΛΑΝ ΚΑΘΕΣΤΟΣ ΕΣΣΔ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ "ΑΠΛΟΙ" ΑΠΕΤΕΛΕΣΑΝ ΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΔΗΜΙΩΝ ΤΗΣ "ΟΠΛΑ"  ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΕΣΦΑΞΑΝ ΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΤΟΥΣ!];
Με αδιευκρίνιστο το πεδίο της σημαντικής των λέξεων, αλλά και της ιδιαιτερότητας του ιδεολογικού τοπίου στην Ελλάδα, η επαινετή απόπειρα του κ. Σ. να προσφέρει ιδεολογία στο κόμμα του, να του αρθρώσει ραχοκοκαλιά, εκφυλίστηκε σε ρητορικές γενικότητες, σε συνθηματολογική κενολογία. Ο προσυνεδριακός λόγος του της 6ης Ιουνίου είναι, πραγματικά, μια οδυνηρή απογοήτευση.
Κηρύσσει ως ιδεολογική ιδιαιτερότητα - ταυτότητα της Ν.Δ. «τις ιδέες του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού» [ΔΗΛΑΔΗ, ΤΟΝ "ΑΕΡΑ ΦΡΕΣΚΟ"!]. Θεωρεί το περιεχόμενο του όρου αυτονόητο για όλους και τις ιδέες που οριοθετεί, προφανέστατες. Αναλαμβάνει, λοιπόν, έναν φλύαρο ρητορικό εκθειασμό της «αυτονόητης» κενολογίας: «Οι ιδέες του Κ.Φ. εκφράζουν αυθεντικά την ελληνική κοινωνία» (θεωρεί περιττό να μας εξηγήσει: γιατί). «Είναι ανθρωποκεντρική ιδεολογία»! «Παραπέμπει στη διαφύλαξη του κοινωνικού κράτους». «Οι αρχές του είναι αρχές της Ελευθερίας, της Ανταγωνιστικότητας, της Δικαιοσύνης, της Ισονομίας, της Αξιοκρατίας...» – συνελόντι ειπείν: είναι ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός συνταγή που εξασφαλίζει πάσαν αρετή και πάσαν ευτυχία. Τα τέσσερα πέμπτα της ομιλίας του κ. Σ. αποτελούν κενολογία εξυμνητική αοριστιών και γενικοτήτων.
Κρίμα, αληθινά κρίμα. Τόλμησε να μιλήσει για το σημαντικότερο πρόβλημα της Ν.Δ. ο κ. Σ., το ιδεολογικό της κενό, την απουσία κοινωνικών στόχων, και είναι φανερό ότι δεν καταλάβαινε ούτε ο ίδιος για τι ακριβώς μιλούσε. Αν είχε καταλάβει, θα προσπαθούσε να μελετήσει, να σκεφτεί και να μας πει, πώς το σλόγκαν του «Κοινωνικού Φιλελευθερισμού», που του γυάλισε, μεταφράζεται - σαρκώνεται σε πολιτική πράξη, σε κομματικό πρόγραμμα. Ποιες ριζοσπαστικές αλλαγές στη λειτουργία της Οικονομίας συνεπάγεται ο Κ.Φ., τι θα μεταβάλει στο φοροεισπραχτικό σύστημα, στην οργάνωση των Ασφαλιστικών Ταμείων, στον τρόπο ελέγχου των δημοσίων έργων. Σε τι θα διαφέρει η διαχείριση της Οικονομίας με τις αρχές του Κ.Φ. από τη διαχείριση που άσκησαν οι υπόδικοι σήμερα στις συνειδήσεις κ. Αλογοσκούφης και Παπαθανασίου.
Πώς θα μεταφραστούν οι «αξίες» του Κ.Φ. σε θεσμούς αξιοκρατίας στη Δημόσια Διοίκηση, σε έλεγχο και καταξίωση της ανθρώπινης ποιότητας. Ποιες θεσμικές αλλαγές στον συνδικαλισμό θα εμπνεύσει ο Κ.Φ. ώστε να χαλιναγωγηθεί, με κοινωνικά κριτήρια, η κτηνώδης ιδιοτέλεια των συντεχνιακών εκβιαστικών διεκδικήσεων. Ποια συγκεκριμένα μέτρα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης υπαγορεύουν οι αρχές του Κ.Φ., πώς θα ξαναγίνουν τα διαλυμένα σήμερα σχολειά κυψέλες μάθησης, αγωγής, μόρφωσης χαρακτήρα, και τα πανεπιστήμια τόποι σπουδής και έρευνας, όχι αρένες άγρας κομματικών ανδραπόδων.
[ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ, ΟΤΙ ΔΕΞΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ "ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ", ΟΥΤΕ ΧΡΗΣΤΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ, ΑΛΛΑ ΠΡΟΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΟΤΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΟΜΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ, ΕΘΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ, ΚΡΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ, ΧΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΑΙΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ, ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ " ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ"!]
Είναι επείγουσα ανάγκη να καταλάβει ο κ. Σ. ότι αν δεν διαφοροποιηθεί πολύ συγκεκριμένα από την αοριστολογία και τις γενικότητες της «επικοινωνιακής» υποκρισίας του ΠΑΣΟΚ και των προκατόχων του αρχηγών της Ν.Δ., είναι από τώρα καταδικασμένος σε διασυρμό και ατίμωση ασύγκριτα οδυνηρότερη από αυτήν Καραμανλή του βραχέος. Αν έχει ιδεολογία, να την πει προτείνοντας συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές, χειροπιαστή πολιτική πρακτική.