ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΙΣ:Συρρικνώνεται η επιρροή ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ.

Συρρικνώνεται η επιρροή ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ.

Εντονη δυσαρέσκεια των πολιτών και για τα δύο κόμματα αποτυπώνει το Βαρόμετρο Ιουλίου της Public Issue Ανάλυση του Γιαννη Mαυρη / www.mavris.gr, www.publicissue.gr
Οι έντονες κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, αποτυπώνονται ευδιάκριτα στο Βαρόμετρο Ιουλίου της Public Issue. Οι αρνητικές επιδόσεις του κυβερνώντος κόμματος και του πρωθυπουργού έχουν ως αποτέλεσμα να εντείνεται η αβεβαιότητα για τις πολιτικές εξελίξεις, αλλά και τις αντοχές της παρούσας κυβέρνησης. Δεν είναι μόνον το γεγονός ότι η εκλογική επιρροή του ΠΑΣΟΚ σήμερα (εκτιμάται σε 43%, -2%), έπεσε -για πρώτη φορά στη μετεκλογική περίοδο- κάτω από το εκλογικό του ποσοστό (43,9%). Είναι κυρίως το γεγονός, ότι η εκλογική-κοινωνική του βάση είναι πιθανό να έχει συρρικνωθεί σημαντικά, π.χ. κάτω από τα 2.300.000 ψηφοφόρους (εκτίμηση της P.I.). Αν αναλογιστεί κανείς, ότι το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές του 2009 με 3.012.000 ψήφους (και η Ν.Δ. τις εκλογές του 2007 με τον ίδιο περίπου αριθμό - 2.995.000), αυτό σημαίνει ότι πάνω από 700.000 εκλογείς του βρίσκονται σε διαδικασία απομάκρυνσης από αυτό.
Αντίστοιχες απώλειες καταγράφει όμως και η Ν.Δ., η εκλογική επιρροή της οποίας συνεχίζει επίσης αδιάλειπτα από τον περασμένο Ιανουάριο την καθοδική της πορεία (25%, -2%).Επομένως, και τα δύο κόμματα της διακυβέρνησης εξακολουθούν να υφίστανται σημαντική κοινωνική αποδυνάμωση. Οι αθροιστικές απώλειές τους, σήμερα, δηλαδή μόλις εννιά μήνες μετά τις εκλογές, υπολογίζεται ότι υπερβαίνουν το 1,5 εκατ. ψηφοφόρους. Η εκλογική επιρροή του δικομματισμού υποχωρεί εντυπωσιακά, κατά τέσσερις εκατοστιαίες μονάδες, μέσα σε έναν μόλις μήνα (68%, έναντι 72% τον Ιούνιο), ενώ σε σύγκριση με τον Ιανουάριο, οι απώλειες φτάνουν το 12%. Αντίστοιχα χαμηλά ποσοστά δικομματικής επιρροής είχαν εμφανιστεί τον Μάρτιο του 2008 (68,5%), τότε λόγω της μετεκλογικής κατάρρευσης του ΠΑΣΟΚ. Η κρίση εντάθηκε το καλοκαίρι του ιδίου έτους (65,5% τον Ιούλιο), αλλά τερματίστηκε το φθινόπωρο με την αποδυνάμωση του ΣΥΡΙΖΑ, την απότομη ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ και την αιφνιδιαστική καθίζηση της Ν.Δ. Η «υπέρβαση» του δικομματισμού δεν συντελέσθηκε το 2008. Αντιθέτως, το σύστημα «λειτούργησε» για άλλη μια φορά, οδηγώντας στη θεαματική εναλλαγή του περασμένου Οκτωβρίου. Ωστόσο, σε σύγκριση με την κρίση του 2008, η τωρινή είναι προφανώς βαθύτερη, καθότι και οι δύο βραχίονες του κομματικού συστήματος βρίσκονται σε καθοδική πορεία, συμπαρασυρόμενοι από το γενικό κλίμα απαξίωσης. Υπάρχει ενδεχόμενο μιας -εκ νέου- απορρόφησής της; Προφανώς κάτι τέτοιο προϋποθέτει την ανασύνταξη της σημερινής αντιπολίτευσης. Ενώ όμως η σημερινή εκλογική της επιρροή εκτιμάται στο 25%, η αντίστοιχη του ΠΑΣΟΚ, στο διάστημα Μαρτίου-Σεπτεμβρίου 2008 δεν είχε πέσει ποτέ κάτω από 30,5%.
Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η κοινωνική διαμαρτυρία που συσσωρεύεται στην παρούσα συγκυρία οδηγείται προς την αποχή. Πρωτεύουσα επιλογή των δυσαρεστημένων πολιτών παραμένει η «έξοδος» από το εκλογικό σώμα. Τα ποσοστά των κοινωνικών διαθέσεων για αποχή σταθεροποιούνται, για τρίτο συνεχόμενο μήνα, σε εξαιρετικά υψηλά και πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα επίπεδα. Ο σχετικός δείκτης αποχής προσεγγίζει το 35,5%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε σχεδόν 3.000.000 ψηφοφόρους.

Πανελλαδική τηλεφωνική έρευνα, χωρίς κάλπη σε δείγμα 1.006 ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω που διαθέτει το εκλογικό δικαίωμα, 01-05/07/2010. Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ και της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: 11/07/2010.

Τα θέματα του Βαρόμετρου:

• Ικανοποίηση από τη ζωή
• Ικανοποίηση από τη λειτουργία της κυβέρνησης & της αξιωματικής αντιπολίτευσης
• Καλύτερη κυβέρνηση για τη χώρα
• Δημοτικότητα πολιτικών αρχηγών
• Καταλληλότερος πρωθυπουργός
• Γνώμη για τη μορφή της διακυβέρνησης
• Δημοτικότητα πολιτικών κομμάτων
• Καλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης
• Παράσταση νίκης
• Αποχή & εντικομματική ψήφος αποδοκιμασίας
• Εκτίμηση εκλογικής επιρροής των πολιτικών κομμάτων

Τα αποτελέσματα του Βαρόμετρου:

 

 

 

 

11-07-10 -

Δύο οι ευνοημένοι της Ιστορίας Tου Χρηστου Γιανναρα Ορος-προϋπόθεση της αντιπροσωπευτικής - κοινοβουλευτικής δημοκρατίας είναι να υπάρχουν κόμματα. Ποιος θέτει τους όρους για να λειτουργήσει η δημοκρατία; Τους θέτει το σύνταγμα. Αρα το σύνταγμα, ως θεσμικό δεδομένο (γενεσιουργός της δημοκρατίας σύμβαση - συμφωνία - έκφραση του λαϊκού σώματος), είναι υπέρτερο των κομμάτων. Δεν προηγούνται τα κόμματα για να καθορίσουν την οργάνωση και λειτουργία της δημοκρατίας, προηγείται το σύνταγμα που επιβάλλει τους όρους ύπαρξης και λειτουργίας κομμάτων. Το σύνταγμα το συντάσσει Συντακτική Εθνοσυνέλευση με εντολοδόχους του λαού εκλεγμένους γι’ αυτόν ειδικά τον σκοπό. Στην Ελλάδα την αυτοπροστασία του το σύνταγμα (την επαγρύπνηση και τον έλεγχο για τη συνεπή τήρηση των διατάξεών του) την ταυτίζει με τον «πατριωτισμό των Ελλήνων», δεν την εμπιστεύεται στον «πατριωτισμό των κομμάτων» (που είναι σχήμα οξύμωρο, αφού τα κόμματα εκφράζουν συμφέροντα ταξικά, συντεχνιακά, επαγγελματικές επιδιώξεις εξουσίας). Αν ένα κόμμα παραβιάζει ή αθετεί αρχές ή διατάξεις του συντάγματος, το σύνταγμα επιτάσσει να αντιδράσει ο πατριωτισμός του λαού για να προστατεύσει τη δημοκρατία. Να αντιδράσει πώς ο λαός; Στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες προβλέπεται Συνταγματικό Δικαστήριο, στο οποίο μπορεί να προσφύγει ο κάθε πολίτης καταγγέλλοντας παραβιάσεις του συντάγματος από κάποιο κόμμα. Το Συνταγματικό Δικαστήριο προστατεύει το σύνταγμα από τις αυθαιρεσίες και την ιδιοτέλεια των κομμάτων είτε μετά από καταγγελία είτε και αυτεπαγγέλτως. Στην Ελλάδα αυτόν τον ρόλο του Συνταγματικού Δικαστηρίου τον αναλάμβαναν κάποτε, αυτόκλητοι, κάποιοι εύτολμοι ή ολίγον ψυχοπαθείς αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων. Γι’ αυτό και τα κόμματα φρόντισαν, ώστε «κατάλυση της δημοκρατίας» να θεωρείται (θεσμικά) η παραβίαση άρθρων του συντάγματος από οποιονδήποτε άλλον εκτός από τα κόμματα. Εχουν επιβάλει (θεσμικά) την ψευδαίσθηση ότι η δημοκρατία απειλείται μόνο από εξωκομματικούς παράγοντες, ποτέ από κόμμα ή κόμματα. Το σύνταγμα στην κοινοβουλευτική δημοκρατία προβλέπει και «φύλακες» της νομιμότητας, ένοπλους κοινωνικούς λειτουργούς (αστυνομία, στρατό) επιφορτισμένους επαγγελματικά με το χρέος να επιβάλλουν την τήρηση του συντάγματος και των νόμων. Για να αποφεύγεται η παράχρηση αυτού του λειτουργήματος (οι ιδιοτελείς εξουσιαστικές παρεκτροπές των ενόπλων κοινωνικών λειτουργών), το σύνταγμα απαιτεί τον απόλυτο έλεγχο των «φυλάκων» της νομιμότητας από την εκάστοτε εκλεγμένη (κομματική) κυβέρνηση. Ετσι το τελικό (και πρακτικό) ερώτημα στο οποίο οδηγεί ο προβληματιμός για την προστασία του συντάγματος και της δημοκρατίας, είναι: Οταν οι κομματικοί άρχοντες καταλύουν τη συνταγματική νομιμότητα ή ανέχονται αδρανώς την κατάλυσή της, ποιος θα δώσει την εντολή στους ένοπλους φύλακες να την προστατεύσουν; Οταν κάποιο κόμμα ή κάποια κόμματα ή οι συνδικαλιστικές «ειδικές δυνάμεις» των κομματικών συμφερόντων παραβιάζουν απροσχημάτιστα το σύνταγμα και τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις λειτουργίας της δημοκρατίας, ενώ η κυβέρνηση αντιτάσσει λαϊκίστικη ανοχή και μεγαθυμία, ποιος θα δώσει εντολή στην αστυνομια και στον στρατό να πατάξουν τους βασανιστές του λαϊκού σώματος; Είναι αυτονόητο να αυτοχειριάζεται η κοινοβουλευτική δημοκρατία, η ελευθερία μιας κοινωνίας πολιτών, για χάρη της εξουσιολαγνείας των κομματικών συντεχνιών; Αν υπήρχε Συνταγματικό Δικαστήριο, τα αναρίθμητα θύματα της ωμής βίας και των γκανγκστερικών εκβιασμών του ΠΑΜΕ θα μπορούσαν να προσφύγουν ζητώντας δικαιοσύνη, λύτρωση από τους νόμους της ζούγκλας. Και αν πραγματικά ο θεσμός προστάτευε το σύνταγμα, θα επέβαλε αναστολή λειτουργίας, για μήνες ή για χρόνια, στην αδίστακτη αυτή συντεχνία συμφερόντων. Το ίδιο θα έκανε και όταν η γραφική θρησκοληψία της κυρίας Παπαρήγα ή το μειρακιώδες νταϊλίκι του κ. Τσίπρα ναρκισσεύονται ότι μπορούν να καταργούν «στους δρόμους» τους νόμους που ψηφίζει η δημοκρατία. Δεν απαγορεύει η δημοκρατία να υπάρχουν ακόμα και κόμματα που θέλουν την κατάργησή της. Αναστέλλει όμως τη λειτουργία τους, όταν προσπαθούν να επιβάλουν με τη βία στους πολλούς την προτίμηση των λίγων. Εξ ορισμού η δημοκρατία ταυτίζεται με την άμυνα της κοινωνίας απέναντι στον φασισμό. Τα κόμματα αποφεύγουν τη σύσταση Συνταγματικού Δικαστηρίου, γιατί χωρίς αυτό «έχουν και το μαχαίρι και το πεπόνι». Για τον ίδιο λόγο έχουν ευνουχίσει την αστυνομία και ούτε διανοούνται να προστατέψουν το σύνταγμα κατεβάζοντας στρατό απέναντι στον θρασύτατο φασισμό. Είναι συντεχνίες συμφερόντων τα κόμματα, πεδία διαπλοκής των οικονομικά ισχυρών με τους ψυχοπαθολογικά εξουσιολάγνους. Τα κόμματα φτιάχνουν το σύνταγμα, με κάθε «αναθεώρηση» μετασχηματίζουν τα συντεχνιακά τους συμφέροντα σε συνταγματικές επιταγές. Η Συντακτική Εθνοσυνέλευση μένει θολή ιστορική ανάμνηση, άσαρκη ιδέα, μακρινή, χαμένη σε βάθος χρόνου. Ρομαντικό παραμύθι η αδιαμεσολάβητη λαϊκή βούληση, το κράτος-του-δήμου, το σύνταγμα που θεσμοθετεί φραγμούς στην ιδιοτέλεια των κομμάτων, στα κοινωνικά εγκλήματα των κομμάτων. Ολο και πιο ασφυκτικά αποκλείεται η δυνατότητα να εκφραστεί ενεργά η λαϊκή βούληση, η ανάγκη, η ελπίδα. Ακόμα και με τρία εκατομμύρια υπογραφές δεν έχει ο λαός το δικαίωμα να ζητήσει δημοψήφισμα. Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον εκλέγουν τα κόμματα, γυμνωμένον από κάθε αρμοδιότητα, να διακοσμεί την κομματική αυθαιρεσία. Κάθε κομματική κυβέρνηση εκλέγει δικό της πρόεδρο της Βουλής, δικούς της προέδρους των Ανώτατων Δικαστηρίων και αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων. Επιβάλλει δεκάδες χιλιάδες κομματικούς εγκαθέτους στον κρατικό μηχανισμό και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Τα κόμματα χειραγωγούν την τοπικκή αυτοδιοίκηση (με τον «Καλλικράτη» εξαλείφονται και οι ελάχιστες εξαιρέσεις). Δημοτικά και νομαρχιακά συμβούλια, γενικές συνελεύσεις πανεπιστημιακών Τμημάτων, επιστημονικών εταιρειών, συνδικαλιστικών σωματείων και ομοσπονδιών, όλες απαρέγκλιτα οι μορφές συλλογικότητας, συγκροτούνται από κομματικούς εκπροσώπους, αποβλέπουν κατά προτεραιότητα στην προώθηση των κομματικών συμφερόντων. Μόνο στον τύπο της μεσαιωνικής «απόλυτης μοναρχίας» θα βρούμε το ιστορικό ανάλογο του καθεστώτος της κομματοκρατίας που δυναστεύει την Ελλάδα σήμερα – τέτοιαν απογύμνωση του λαού από πολιτικά δικαιώματα. Μας επιτρέπουν ακόμα την ψήφο, επειδή μπορούν άνετα να την υποκλέπτουν, να παραμυθιάζουν τους αφελείς και να μαγειρεύουν τους εκλογικούς νόμους. Και τώρα επιβάλλουν στην απεγνωσμένη φτωχολογιά και τον εξευτελισμό, τον πανικό της πείνας, για να πληρώσουν τα θύματα τις τερατώδεις σπατάλες τριάντα χρόνων κομματοκρατίας. Στα δέκα εκατομμύρια των Ελλήνων, δύο μόνο άνθρωποι έχουν σήμερα το απίστευτο προνόμιο να μπορούν, ο καθένας από μόνος του, να αντιστρέψουν την πορεία του τόπου: να καταλύσουν την κομματοκρατία, να οδηγήσουν τη χώρα σε Συντακτική Εθνοσυνέλευση. Ο πρωθυπουργός, συγκροτώντας κυβέρνηση προσωπικοτήτων. ΄Η ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παζαρεύοντας την παραίτησή του με τον ίδιο στόχο.

Το Μνημόνιο ως λυδία λίθος

Hμερομηνία :  11-07-10       http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_11/07/2010_1292151

Το Μνημόνιο ως λυδία λίθος Toυ Σταυρου Λυγερου Χωρίς την παραμικρή εξαίρεση, οι «πράσινοι» βουλευτές υπερψήφισαν όχι μόνο επί της αρχής, αλλά και κατ’ άρθρον το ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Οι Γ. Παπανδρέου και Ανδ. Λοβέρδος έχουν κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένοι. Τουλάχιστον αυτοί υπεράσπισαν ανοιχτά την επιλογή τους και αγωνίσθηκαν να τη μετατρέψουν σε νόμο. Αντιθέτως, οι διαφωνούντες βουλευτές περιορίσθηκαν σε μια αδιέξοδη πολιτικάντικη διελκυστίνδα, με αποκλειστικό σχεδόν σκοπό να αμβλύνουν τις αρνητικές εντυπώσεις των ψηφοφόρων τους. Κατάφεραν, όμως, το αντίθετο. Ενώ με δηλώσεις και ακριτομυθίες καλλιέργησαν ένα κλίμα έστω και μερικής διαφοροποίησης, όταν βρέθηκαν αντιμέτωποι με την ασφυκτική πίεση του Μαξίμου «μπήκαν σαν καλά πρόβατα στο μαντρί», όπως είπε σαρκαστικά στην «Κ» στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού. Με την υπερψήφιση του Μνημονίου και τώρα του Ασφαλιστικού, το ΠΑΣΟΚ ουσιαστικά διέβη τον Ρουβίκωνα. Μπορεί η διαδικασία ιδεολογικοπολιτικής μετάλλαξης να είχε αρχίσει προ πολλών ετών, αλλά τώρα διαρρηγνύει τους δεσμούς του με τις κοινωνικές δυνάμεις, οι οποίες παραδοσιακά αποτελούν το προνομιακό ακροατήριό του. Ο Παπανδρέου πορεύεται με σημαία και μοναδικό πολιτικό όπλο τον εκβιασμό «Μνημόνιο ή πτώχευση». Τους «πράσινους» βουλευτές τούς βάζει στη γραμμή με την πρόσθετη απειλή της προκήρυξης εκλογών. Οσο για τις αντιδράσεις του κομματικού μηχανισμού, αυτές -σύμφωνα με παλαίμαχο στέλεχος- «τις γράφει στα παλιά του τα παπούτσια όσο δεν τον εμποδίζουν να εφαρμόσει την πολιτική του». Το ΠΑΣΟΚ έχει πάψει να λειτουργεί ως αυτόνομος πολιτικός οργανισμός. Τραυματισμένο ηθικά και με βαρύτατες ευθύνες (όπως και η Ν. Δ.) για την κατάντια της χώρας, δεν μπορεί να θέσει όρια στις επιλογές του αρχηγού του. Τα στελέχη του, άλλωστε, έχουν σταδιακά μετατραπεί από πολιτικά πρόσωπα σε εν ενεργεία ή εν αναμονή κρατικούς αξιωματούχους. Η στάση έναντι του Μνημονίου τείνει σταδιακά να λειτουργήσει σαν λυδία λίθος για κόμματα και πολιτικούς. Αναμένεται να επηρεάζει ολοένα και περισσότερο την πολιτικοεκλογική συμπεριφορά των πολιτών. Δεν πρόκειται, άλλωστε, απλώς για μια δέσμη δημοσιονομικών μέτρων, που υπαγόρευσαν οι δανειστές για να εξασφαλίσουν την επιστροφή των χρημάτων τους. Ουσιαστικά είναι ένα πρόγραμμα βίαιου μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας/κοινωνίας στη βάση των κυρίαρχων νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων. Αναμφίβολα, το Μνημόνιο περιέχει και επιβεβλημένες αλλαγές, οι οποίες έπρεπε να έχουν προ πολλού εφαρμοσθεί από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Συνολικά, όμως, λειτουργεί σαν προκρούστεια κλίνη, η οποία τείνει να εγκλωβίσει την οικονομία σε ανατροφοδοτούμενη ύφεση. Ο πρωθυπουργός λέει στην κοινωνία ότι η εφαρμογή του ήταν ο μόνος τρόπος για να αποφύγει η Ελλάδα την πτώχευση. Ακόμα κι αν είναι έτσι, χρειάσθηκε να βάλει κι αυτός το χέρι του για να φθάσει η χώρα να μην έχει επιλογές. Ακόμα και στο ΠΑΣΟΚ κυκλοφορούν εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες «ο Γιώργος άφησε την κρίση να μετεξελιχθεί σε θηλιά για να εκβιάσει την κοινωνία και να περάσει την πολιτική του». Το σίγουρο είναι ότι ο Παπανδρέου αντιμετωπίζει το Μνημόνιο όχι σαν αναγκαίο κακό, αλλά σαν μοναδική θεραπεία. Για την ακρίβεια το αντιμετωπίζει σαν εργαλείο κατεδάφισης του κοινωνικού κράτους και επιβολής ενός νέου οικονομικοκοινωνικού μοντέλου. Είτε επειδή έχει πεισθεί για την αποτελεσματικότητά της είτε επειδή δεν είναι σε θέση να επεξεργασθεί ένα εθνικό σχέδιο ανάταξης της οικονομίας, έχει μετατρέψει τη συνταγή της «τρόικας» σε αυτόματο πιλότο της κυβερνητικής πολιτικής. Ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του όχι απλώς έχουν παραδοθεί, αλλά και έχουν βολευθεί πολιτικά με την κηδεμονία της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ. Λειτουργούν ως εντολοδόχοι κι όχι ως πραγματική κυβέρνηση, η οποία ναι μεν έχει αναλάβει συγκεκριμένες υποχρεώσεις, αλλά παραλλήλως εφαρμόζει και τα δικά της μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης και ανάπτυξης. Ως το κατ’ εξοχήν πια «κόμμα του Μνημονίου», το ΠΑΣΟΚ καλείται να χειρισθεί όχι τόσο τις εσωτερικές αντιφάσεις του, όσο την τραυματισμένη σχέση του με τον κορμό της πολιτικοεκλογικής βάσης του. Η ηθική απαξίωση και οικονομική κατάρρευση του προηγούμενου μοντέλου κρατάει προς το παρόν τις κοινωνικές αντιδράσεις και διευκολύνει τον πρωθυπουργό. Για πόσο ακόμα, όμως, θα αποδίδει ο εκβιασμός «Μνημόνιο ή πτώχευση»; Προς το παρόν, τα νοικοκυριά συσσωρεύουν χωρίς διέξοδο την οργή και την απαισιοδοξία τους, αλλά προσπαθούν να επιβιώσουν, υιοθετώντας αμυντικές συμπεριφορές. Το κρίσιμο ζήτημα είναι σε ποιο ποσοστό θα τα καταφέρουν. Η κοινωνική δυναμική και κατ’ επέκταση οι πολιτικές εξελίξεις θα εξαρτηθούν από την άνοδο της ανεργίας και ειδικότερα από το μέγεθος της καταστροφής μικρομεσαίων στρωμάτων. Εάν η κρίση προσλάβει διαστάσεις οικονομικού-κοινωνικού κραχ, η ανυπαρξία θεσμικής εναλλακτικής λύσης στο πρόβλημα της διακυβέρνησης μπορεί να καθυστερήσει, αλλά όχι να ανασχέσει την κοινωνική δυναμική.