Άρθρο του Αμερικανο-Εβραίου συγγραφέα Arie Kaplan, συνεργάτη του περιοδικού MAD και συγγραφέα του ‘FromKrakow to Krypton: Jews and Comic Books’ (My Jewish Learning) / ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ
Οι Εβραίοι έχτισαν την βιομηχανία των comics από το μηδέν, και η επιρροή των Εβραίων συγγραφέων, καλλιτεχνών και συντακτών συνεχίζει να γίνεται αισθητή και σήμερα.
Αλλά πώς προέκυψε οι Εβραίοι να έχουν μια τέτοιαδυσανάλογη (ανάλογα με τον πληθυσμό τους) επιρροή σε μια βιομηχανία που είναι διάσημη για αυτούς τους φοβερούς ημίθεους ντυμένους με τα πολύχρωμα κολάν;
Τα πρώτα Comics
Η ιστορία αρχίζει το 1933. Κατά τη διάρκεια αυτού του έτους, ο κόσμος γνώρισε σεισμικές αλλαγές στην πολιτική και την ποπ κουλτούρα. Ένας άνεργος Εβραίος καινοτόμος πωλητής ονόματι Charles Maxwell "MC" Gaines (το γένος Max Ginzberg) είχε μια λαμπρή ιδέα: αν εκείνου του άρεσε να διαβάζει τόσο πολύ παλιά κόμικς, όπως το ‘Joe Palooka’, το ‘Mutt και Jeff’, και το ‘Hairbredth Harry’, ίσως άρεσε και στους άλλους Αμερικάνους. Έτσι γεννήθηκε το αμερικανικό βιβλίο κόμικ, το οποίο τις πρώτες μέρες του αποτελούνταν από ανατυπωμένες αστείες εικόνες από τις εφημερίδες. Ο Gaines και ο συνάδελφός του Harry L. Wildenberg στοEastern Color Printing σύντομα δημοσίευσαν τη σειρά ‘Famous Funnies’, τον Φεβρουάριο του 1934, το πρώτο Αμερικάνικο κόμικ.
Ανταγωνιστές εκδότες βιβλίων κόμικ ξεπήδησαν αμέσως. Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 οι εκδότες είχαν ήδη αρχίσει να εξαντλούν το υλικό των ιστοριών των ημερήσιων και κυριακάτικων εφημερίδων που μπορούσαν να ανατυπωθούν. Ο ευκολότερος τρόπος για να ικανοποιηθεί η ζήτηση για νέα κόμικ ήταν για τους εκδότες να αξιοποιήσουν τους συγγραφείς και καλλιτέχνες που δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά οπουδήποτε αλλού, είτε επειδή ήταν πολύ νέοι, είτε επειδή ήταν πολύ άπειροι, είτε επειδή ήταν Εβραίοι - στις περισσότερες περιπτώσεις, και τα τρία. Τα διαφημιστικά πρακτορεία είχαν ‘αντισημιτικές ποσοστώσεις’ και τα συνδικάτα των εφημερίδων μόνο περιστασιακά έπαιρναν κάποιον Εβραίο σκιτσογράφο, όπως ήταν ο MiltGross ή ο Rube Goldberg. Αλλά οι εταιρείες κόμικ ως επί το πλείστον λειτουργούσαν με Εβραίους εκδότες όπως ο MartinGoodman της ‘Timely Comics’ ή ο Harry Donenfeld της ‘DCComics’. Ήταν μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη της πρόωρης βιομηχανίας του κινηματογράφου, στην οποία οι Εβραίοι σκηνοθέτες, παραγωγοί και στελέχη στούντιο που είχαν να αντιμετωπίσουν τον αντισημιτισμό σε άλλες βιομηχανίες έχτισαν μια βιομηχανία δική τους (βλ. αναλυτικό άρθρο KO εδώ).
Επειδή τα βιβλία κόμικ τα έγραφαν και τα ζωγράφιζαν σε μεγάλο βαθμό άπειροι έφηβοι, ‘ξεπατίκωναν’ συχνά τους ήρωες από τις στήλες των δημοφιλών εφημερίδων της εποχής, όπως ο Ταρζάν ή ο Buck Rogers. Ο συγγραφέαςJerry Siegel και ο καλλιτέχνης Joe Shuster, οι δημιουργοί τουSuperman, το 1938, με την ‘DC Comics’ εξέδωσαν το ‘Man of Steel’ (‘Ο Άνθρωπος από Ατσάλι’) την πρώτη περιπέτεια του μέσα από τις σελίδες του Action Comics #1. Ο Σούπερμαν ήταν μια τρομερή επιτυχία. Κυριολεκτικά δεκάδες κλώνοι Superman έσπευσαν να παρουσιαστούν από αντίπαλους εκδότες βιβλίων κόμικ, και ξαφνικά η βιομηχανία των comics απόκτησε μέλλον.
Σύμφωνα με τους περισσότερους ιστορικούς των βιβλίων κόμικ, η δημιουργία του Σούπερμαν προανήγγειλε την έναρξη της λεγόμενης «χρυσής εποχής» των κόμικς. Ήταν μια εποχή που πολλοί κλασικοί χαρακτήρες δημιουργήθηκαν. Δεν υπήρχε τίποτα ανοιχτά εβραϊκό στους χαρακτήρες που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής. Ωστόσο, μερικές φορές ένας χαρακτήρας κόμικ προέκυπτε να έχει ορισμένα εβραϊκά χαρακτηριστικά. Μετά την εμπλοκή της Αμερικής στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Εβραίοι δημιουργοί τουCaptain America (της Timely Comics), ο Joe Simon και ο Jack Kirby, έβαλαν τον ντυμένο στα χρώματα της αμερικάνικης σημαίας σούπερ ήρωα να πολεμάει εναντίον του ναζί πράκτορα Red Skull. Το alter ego του Captain America, ο Steve Rogers θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα σύμβολο για την στερεότυπη εικόνα του Εβραίου, ως αδύναμου και παθητικού. Όλα αυτά μέχρι που πήρε έναν ορό που τον μετέτρεψε στον πανίσχυρο Captain America. Ο ορός δημιουργήθηκε από τον "καθηγητή Reinstein", μια προφανή παραπομπή στον φημισμένο Εβραίο φυσικό Άλμπερτ Αϊνστάιν. Και ο Superman έδωσε ένα τέτοιο σφυροκόπημα στους ναζί πράκτορες από το 1941 έως το 1945 που, σύμφωνα με το μύθο, ο ναζί υπουργός Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς πήδηξε όρθιος στο μέσο μιας συνεδρίασης στο Ράιχσταγκ και κατήγγειλε τον ‘Man of Steel’ ως Εβραίο.
Μια κακή επιρροή
Μετά τον πόλεμο, όμως, οι πωλήσεις κόμικς άρχισαν να πέφτουν. Ένας λόγος γι’ αυτό ήταν η αυξανόμενη ανησυχία ότι τα κόμικς είχαν μια κακή επιρροή στα αμερικανόπουλα. Το 1947, ο γιος του Bill Gaines, Max Gaines, ανέλαβε τον έλεγχο της εταιρείας του πατέρα του ‘Educational Comics’ (EC), την μετονόμασε ‘Entertaining Comics’ και αμέσως σταμάτησε να βγάζει τεύχη με ‘υγιεινούς’ τίτλους όπως «Ιστορίες με εικόνες από την Αγία Γραφή» κάνοντας στροφή σε μακάβριους τίτλους όπως ‘Tales from the Crypt’ και ‘The Vault of Horror’. Το νέο ΕC ήταν μια επιτυχία. Το 1952 ένα κόμικ της EC που δημιουργήθηκε από τον Harvey Kurtzmanεμφάνιζε συχνά Γίντις λέξεις όπως "ganef," "feh", "oy" και "fershlugginer" στις ιστορίες. Ο τίτλος του περιοδικού ήτανMAD.
Αυτό το αντι-κόμικ συναίσθημα οδήγησε την άνοιξη του 1954 στην δημοσίευση του βιβλίου ‘The Seduction of theInnocent’ (‘Η αποπλάνησης του αθώου’), που βασίστηκε σε μια μακρά μελέτη επτά ετών, από τον Εβραίο ψυχολόγοFrederic Wertham, (φωτο), για τα αποτελέσματα των κόμικς στη νεολαία της Αμερικής. Ο Δρ Wertham καταδίκασε τα περισσότερα κόμικ του είδους - ειδικά τα κόμικς εγκλημάτων και τρόμου - για το γεγονός ότι συνέβαλαν στο φαινόμενο της νεανικής παραβατικότητας (Ο Wertham, μεταξύ άλλων, είχε χαρακτηρίσει τον Superman "φασίστα"). Καθώς η κατακραυγή μετά τη δημοσίευση της ‘Αποπλάνησης του αθώου’ αυξήθηκε, αυξήθηκε και η έκκληση για κυβερνητική παρέμβαση. Οι ακροάσεις ενώπιον της Υποεπιτροπής για τη Διερεύνηση της Νεανικής Παραβατικότητας ξεκίνησαν στο ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μανχάταν στις 21 Απριλίου 1954. 
Ο Bill Gaines αναγκάστηκε να ακυρώσει κάθε σειρά κόμικ του, εκτός από το MAD, το οποίο έγινε ένα περιοδικό που ξέφυγε από τη λογοκρισία. Χάρη στους συγγραφείς και σκιτσογράφους όπως ο Al Jaffee,ο Will Elder, ο Frank Jacobs, και οMort Drucker, το MAD σύντομα έγινε γνωστό για μια συγκεκριμένη αστική εβραϊκή ικανότητα αντίληψης. Το MAD είχε μια τεράστια επιρροή, βοηθώντας να ανοίξει ο δρόμος για το σύγχρονο κόμικ όπως το ξέρουμε.
Η Εποχή της Marvel
Η βιομηχανία των comics πήρε λίγο καιρό για να ανακάμψει πλήρως από τη ζημία που είχε προξενήσει ο Wertham. Αυτό άλλαξε όταν ο (Εβραίος) Stan Lee (γεννημένος ως Stanley Martin Lieber - δεξιά στην φωτογραφία) αποφάσισε να αναπτύξει ένα νέο είδος βιβλίου σουπέρ ηρώων. Το 1961 για τους Fantastic Four, ο Lee συνεργάστηκε με τον συχνό συνεργάτη του, τον (Εβραίο) καλλιτέχνη Jack Kirby(γεννημένος ως Jacob Kurtzberg - αριστερά στην φωτογραφία), για να δημιουργήσει μια ομάδα υπερ-ηρώων που δεν ήταν χαρούμενοι και αισιόδοξοι όπως οι ήρωες της ανταγωνίστριας εταιρείας DC. Ένα μέλος των Fantastic Four, ο Ben Grimm (γνωστός και ως ‘The Thing’ – ‘Το Πράγμα’) αισθανόταν σαν φρικιό επειδή οι κοσμικές ακτίνες τον είχαν μετατρέψει σε ένα πορτοκαλί τέρας με δέρμα από γρανίτη. Με τον Ben Grimm, ο Lee και ο Kirby χρησιμοποιούσαν έναν σούπερ ήρωα ως μια αλληγορία για τους Εβραίους, τους Αφρο-Αμερικάνους και τις άλλες μειονότητες.
 |
| Φωτο: Το ‘Πράγμα’, ο Ben Grimm, είναι Ιουδαίος. |
Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου της ταχείας ανάπτυξης, η εταιρεία του Martin Goodman, που ήταν γνωστή ως ‘Timely’, θα μετονομαζόταν επίσημα σε ‘Marvel Comics’ και αυτή η εποχή θα μείνει στην ιστορία ως η "Εποχή των κόμικς της Marvel" (περίπου 1961-1970) . Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Lee και ο Kirby δημιούργησαν πολλούς κλασικούς χαρακτήρες, συμπεριλαμβανομένων τουSpider-Man, του Hulk, του Thor, του Iron Man και του Nick Fury. Ο Lee και ο Kirby θα επεκτείνουν επίσης την αλληγορία με τους "σούπερ-ήρωες ως αουτσάιντερ" με άλλες δημιουργίες, όπως το 1963 με τους X-Men. Με μια ομάδα παντοδύναμων μεταλλαγμένων ανθρώπων που προσπαθούσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που τους φοβόντουσαν και τους απεχθάνονταν επειδή ήταν ‘διαφορετικοί’, οι X-Men ήταν μια ισχυρή αλληγορία για αυτούς που είχαν "γεννηθεί διαφορετικά."
Και στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Εβραίος συγγραφέας κόμικς Chris Claremont θα εισαγάγει ανοιχτά Εβραίους χαρακτήρες στους X-Men, όπως η Kitty Pryde, η οποία φορούσε συχνά ένα κολιέ με το αστέρι του Δαβίδ.
Ο Claremont θα παρέχει επίσης ένα νέο backstory για τονMagneto, τον ‘κακό’ των X-Men, (φωτο- πρωτοπαρουσιάστηκε το Σεπτέμβριο του 1963), εξηγώντας ότι το μίσος του για όλη την ανθρωπότητα προέκυψε, επειδή κατά την παιδική του ηλικία υπέμεινε τη φρίκη των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης. (O εβραϊκής καταγωγής Μαγκνέτο τρέφει μεγάλο μίσος και περιφρόνηση για τους κοινούς ανθρώπους, θεωρώντας ότι το μέλλον ανήκει στους homo superiors..).
Τα Graphic Novels
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, το μεγάλο αφηγηματικό κόμικ-μυθιστόρημα, ή αλλιώς "graphic novel," είχε κερδίσει την mainstream δημοτικότητα εν μέρει χάρη στο πρωτοποριακό έργο του Maus του Art Spiegelman. Με απομνημονεύματα σε μορφή κόμικς σχετικά με τις εμπειρίες του πατέρα του Σπίγκελμαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, το βιβλίο περιείχε επίσης μια ιστορία σχετικά με τη δυσλειτουργική σχέση του Σπίγκελμαν με τον πατέρα του στην σημερινή εποχή. Ίσως η πιο συναρπαστική πτυχή του Maus είναι ότι οι χαρακτήρες στο βιβλίο ζωγραφίζονται ως ζώα: Οι Εβραίοι είναι τα ποντίκια, οι Γερμανοί είναι οι γάτες. Το 1992, ένα χρόνο μετά από την κυκλοφορία του δεύτερου μέρους του Maus, το έργο του Spiegelman κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ, η πρώτη τιμή για ένα graphic novel ή κόμικς.
Φυσικά, ο Spiegelman δεν ήταν το πρώτο πρόσωπο που ‘εκλαΐκευσε’ το graphic novel. Ο Will Eisner, δημιουργός της σειράς κόμικ του 1940, ‘The Spirit’ (‘Το Πνεύμα’), δημιούργησε το graphic novel ‘A Contract With God’ (‘Ένα συμβόλαιο με το Θεό’), το 1978. Μια συλλογή από τέσσερις ιστορίες για τη ζωή του νεαρού Eisner στο Μπρονξ, όπου εμπλέκεται ο Frimme Hersh, ένας ευσεβής Εβραίος που αρνείται την πίστη του όταν η κόρη του πεθαίνει. Και οHarvey Pekar, ένας μετριόφρων Εβραίος υπάλληλος αρχείου από το Κλήβελαντ, που πέρασε τα τελευταία τριάντα χρόνια του καταγράφοντας τις μικρολεπτομέρειες της ζωής του μέσα από τις σελίδες της αυτοβιογραφικής σειράς κόμικς'American Splendor'.
Σήμερα, τα graphic novels με εβραϊκά θέματα είναι πιο συχνά από ό, τι ποτέ πριν. Το πλήθος αυτών των έργων περιλαμβάνει νέα graphic novels, όπως το ‘The Golem'sMighty Swing’ του James Sturm, το ‘We Are On Our Own’της Miriam Katin, το ‘The Jew of New York’ του Ben Katchorκαι το ‘Yossel: April 19, 1943’ του Joe Kubert. Μπορούμε μόνο να μαντέψουμε ποιο είναι το μέλλον για τους Εβραίους δημιουργούς comics. Αλλά το παροιμιώδες γράψιμο είναι στον τοίχο - και σε αυτή την περίπτωση, το γράψιμο είναι στο συννεφάκι με τις λέξεις.
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ
Αναρτήσεις
