ΟΜΟΛΟΓΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ: Αυτό που αποδεικνύουν οι αποδόσεις των ομολόγων είναι το ότι, οι αγορές πιστεύουν δυστυχώς στη διάλυση της Ευρωζώνης, σε σύντομο χρονικό διάστημα – ενώ η χειραγώγηση των νομισμάτων πως ο συναλλαγματικός πόλεμος μαίνεται
Όποιος τοποθετείται αυτή τη στιγμή σε ομόλογα του Γερμανικού Δημοσίου, χάνει χρήματα – αφού διαπραγματεύονται με απόδοση κάτω του 2%, όταν ο μέσος πληθωρισμός στην Ευρωζώνη είναι της τάξης του 2,5%. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι, η Γερμανία μπορεί να δανείζεται χωρίς κανένα πρόβλημα, με επιτόκια χαμηλότερα από το ρυθμό ανάπτυξης της Οικονομίας της – μία πολύ συμφέρουσα κατάσταση για την ηγετική δύναμη της Ευρωζώνης, η οποία έτσι θα μπορούσε να αυξήσει κατά πολύ την «απόσταση» της από τους υπόλοιπους «εταίρους» της και ειδικά από τη Γαλλία.
Παραδόξως όμως, το ίδιο συμβαίνει και με τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου – παρά τα τεράστια οικονομικά προβλήματα της υπερδύναμης. Προφανώς δε, εάν η «εξέλιξη» αυτή συνεχισθεί, όσον αφορά τις χρηματαγορές και τις Η.Π.Α., θα δημιουργηθεί μία επόμενη, απίστευτα μεγάλη υπερβολή (φούσκα), με συνέπειες οι οποίες είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθούν.
Πόσο μάλλον όταν η συγκεκριμένη διαδικασία δεν τεκμηριώνει πως η Γερμανία, καθώς επίσης οι Η.Π.Α. είναι «έμπιστοι οφειλέτες» αλλά, αντίθετα, το ότι, οι αγορές πιστεύουν πως όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι αρκετά ασφαλείς – αφού το κόστος χρηματοδότησης τους έχει εκτοξευθεί στα ύψη, παρά τις ενέργειες χειραγώγησης των τιμών των ομολόγων εκ μέρους της ΕΚΤ (αγορά Ιταλικών, Ελληνικών κλπ. ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, στήριξη των τραπεζών).
Ειδικά όσον αφορά την Ευρωζώνη, κανένας δεν πιστεύει ότι μπορούν να διασωθούν ταυτόχρονα η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία, το Βέλγιο, η Ιταλία, το αδύναμο τραπεζικό σύστημα κλπ. Αναλυτικότερα, οι πολιτικές λιτότητας που προτείνονται από τον «περιπλανώμενο Ευρωθίασο» πολύ σπάνια έχουν θετικά αποτελέσματα, αφού συνήθως οδηγούν στην ύφεση - η οποία δυσχεραίνει τις όποιες προσπάθειες εξόδου από την κρίση. Από την άλλη πλευρά, ο «μύθος» των ευρωομολόγων έχει πλέον καταρρεύσει σε μεγάλο βαθμό – το αργότερο μετά την τοποθέτηση της S&P, σχετικά με την ενδεχόμενη αξιολόγηση τους (απόλυτα αρνητική). Επίσης, από την αδυναμία υιοθέτησης τους, εάν δεν προηγηθεί η δημοσιονομική ένωση της Ευρωζώνης (με εξαίρεση ίσως την έκδοση τους από την ΕΚΤ, η οποία όμως δεν νομίζουμε ότι θα αναλάμβανε ποτέ το τεράστιο αυτό ρίσκο).
Επομένως, αυτό που αποδεικνύουν οι παραπάνω κινήσεις των ομολόγων είναι απλά το γεγονός ότι, οι αγορές πιστεύουν πως φθάνει σύντομα το τέλος της Ευρωζώνης – παίρνοντας τα μέτρα τους για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Στα πλαίσια αυτά έχουμε την άποψη ότι, οι πολιτικοί της Ελλάδας έχουν έναν ακόμη λόγο, για να σκεφθούν την υιοθέτηση πραγματικών λύσεων για τα προβλήματα της χώρας μας – αφού όλα όσα έχουν κατά καιρούς φανταστεί, ευχηθεί, αποφασίσει, προσπαθήσει ή εφαρμόσει, μάλλον οδηγούν μονοδρομημένα, πολύ σύντομα, σε μία μη ελεγχόμενη χρεοκοπία.
Το ίδιο θα λέγαμε και για τους πολιτικούς των υπολοίπων δυτικών χωρών, οι οποίοι ακόμη δεν έχουν κατανοήσει ότι, εάν δεν επιλυθεί σωστά το πρόβλημα της ανεργίας, το «νούμερο ένα» με απόσταση, δεν είναι καθόλου σίγουρη η επιβίωση του καπιταλισμού – επίσης όχι της Δημοκρατίας (με πιθανότερο διάδοχο τους τον απολυταρχικό καπιταλισμό «τύπου» Κίνας ή τον μονοπωλιακό των παιδιών του Σικάγου).
Όσον αφορά δε την Ευρωζώνη και με βάση την ιστορική εμπειρία, οφείλουμε να τονίσουμε ότι, η διάλυση μίας νομισματικής ένωσης συνοδευόταν συχνά από την ανάληψη της εξουσίας εκ μέρους απολυταρχικών ή δικτατορικών καθεστώτων – κάτι που σίγουρα κανένας δεν επιθυμεί. Επομένως, είναι μάλλον απαραίτητο αφενός μεν να διατηρηθεί με κάθε θυσία, αφετέρου να εξελιχθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης - αφού μόνο έτσι μπορεί να αποφευχθεί το «μοιραίο» (εκτός του ότι θεωρούμε δύσκολο να επιβιώσει στο μέλλον οποιαδήποτε χώρα, εκτός κάποιας νομισματικής ένωσης)
Ολοκληρώνοντας, είναι ίσως σκόπιμο να αναφέρουμε την πρόσφατη τοποθέτηση του διευθυντή του ελληνογερμανικού επιμελητηρίου της Αθήνας, σε γνωστό περιοδικό της χώρας του, αναφορικά με το θέμα της Ελλάδας - η οποία επιβεβαιώνει πολλές από τις απόψεις μας, έτσι όπως τις αναπτύξαμε στο παρελθόν.
“Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα για την «επανεκκίνηση» της Ελληνικής Οικονομίας”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γερμανός, “Αντίθετα, έχουν τοποθετηθεί προτεραιότητες, οι οποίες αποτελούν μακροοικονομικούς παραλογισμούς – όπως η αύξηση του ΦΠΑ για τους ξενοδόχους. Εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, απειλείται να καταστραφεί ακόμη και το υγιές τμήμα της Ελληνικής οικονομίας, όπως η βιομηχανία φαρμάκων και η γεωργία”.
“Επειδή δεν διαθέτει ούτε η Ευρώπη, ούτε η Ελλάδα χρήματα για την ανάπτυξη, θα πρέπει να «μετακομίσουν» ολόκληρες βιομηχανίες στην Ελλάδα (σχέδιο Μάρσαλ)” συνεχίζει ο Γερμανός. “Η εργασία θα πρέπει να έλθει στους ανθρώπους και όχι οι άνθρωποι στην εργασία (μετανάστευση). Εάν επιθυμούμε να γίνουμε ευτυχισμένοι με το κοινό νόμισμα, τότε χρειαζόμαστε μία καινούργια «κατανομή» εργασίας στην Ευρώπη. Οι χώρες της Μεσογείου, οι οποίες μέχρι σήμερα ήταν κυρίως πελάτες των χωρών της βιομηχανικής Ευρώπης, θα πρέπει ταυτόχρονα να εξελιχθούν σε βασικούς προμηθευτές της”.
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Σε ένα άλλο θέμα τώρα, η ξαφνική ενέργεια της κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας, η οποία σταθεροποίησε τη συναλλαγματική ισοτιμία του νομίσματος της στο 1,20 σε σχέση με το Ευρώ, είχε τεράστια επακόλουθα για τις παγκόσμιες χρηματαγορές – ενώ αναδεικνύει το μεγάλο πρόβλημα της χώρας, λόγω της μείωσης της εξαγωγικής της δραστηριότητας, με την παράλληλη αύξηση των εισαγωγών (αποτελεί φυσικά μία θετική εξέλιξη, όσον αφορά τις νέες εστίες πυρκαγιάς, εάν δοκιμασθούν με επιτυχία οι αντοχές της ελβετικής κεντρικής τράπεζας, από τους κερδοσκόπους – κάτι όχι και τόσο εύκολο, αφού κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει το κόστος, το οποίο μπορεί να κυμανθεί από 70 δις έως και 700 δις, σύμφωνα με στέλεχος της UBS).
Ειδικότερα, λίγο πριν από τις δέκα το πρωί της Τρίτης, η ισοτιμία Ευρώ-Φράγκου ήταν 1,11. Λίγα λεπτά αργότερα, το φράγκο υποτιμήθηκε σχεδόν κατά 9% - πλησιάζοντας ακόμη και το 1,22. Το ίδιο συνέβη και με πολλά άλλα νομίσματα, όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι που ακολουθεί:
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Οι νικητές απέναντι στο ελβετικό φράγκο σε %, στις 6.9.2011
| Νόμισμα | Ανατίμηση σε ποσοστά |
| | |
| Νορβηγική Κορώνα | 10,8 |
| Σουηδική Κορώνα | 9,4 |
| Δολάριο | 8,7 |
| Ραντ Ν. Αφρικής | 8,6 |
| Πέζο Μεξικού | 8,6 |
| Δολάριο Σιγκαπούρης | 8,6 |
| Δολάριο Αυστραλίας | 8,5 |
| Δολάριο Ταϊβάν | 8,4 |
| Δανέζικη Κορώνα | 8,4 |
| Ευρώ | 8,4 |
| Δολάριο καναδά | 8,4 |
| Λίρα Αγγλίας | 8,2 |
| Δολάριο Ν. Ζηλανδίας | 8,2 |
| Γουόν Ν. Κορέας | 8,1 |
| Γεν Ιαπωνίας | 7,9 |
| Ρεάλ Βραζιλίας | 7,7 |
Πηγή: Bloomberg (06.09.11 – 17.00)
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι, ο μεγάλος νικητής ήταν η Νορβηγική κορώνα – η οποία θα μπορούσε να αντικαταστήσει το ελβετικό φράγκο, όσον αφορά τις τοποθετήσεις εκείνων των επενδυτών, οι οποίοι αναζητούν ασφάλεια (οι υπόλοιπες επιλογές είναι τα γερμανικά και αμερικανικά ομόλογα, το ιαπωνικό γεν, ο χρυσός και το ασήμι).
Εν τούτοις, γνωρίζοντας ότι η κορώνα της πλούσιας Νορβηγίας δεν διαθέτει επαρκή ρευστότητα, ο πιθανότερος αντικαταστάτης θα είναι η Σουηδική – όχι μόνο επειδή αγοράζεται και πουλιέται χωρίς κανένα πρόβλημα (επαρκής ρευστότητα), αλλά κυρίως επειδή η Σουηδία «πληρεί» όλα τα κριτήρια της αξιολόγησης «τριπλού Α» (40% δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ, πλεόνασμα στο εξωτερικό ισοζύγιο, προβλεπόμενη ανάπτυξη στο 1,3% για το 2012, μηδαμινά ελλείμματα κλπ.), κάτι που δεν συμβαίνει με την Ιαπωνία.
«Ανταγωνιστής» θεωρείται μόνο η Σιγκαπούρη, για την οποία προβλέπεται ανάπτυξη της τάξης του 4,4 % - αφού για διάφορους λόγους δεν φαίνεται να προκρίνονται τα δολάρια της Ν. Ζηλανδίας (ανεπαρκής ρευστότητα), του Καναδά και της Αυστραλίας (εξάρτηση τους από τις τιμές των πρώτων υλών).
Κλείνοντας, η Ελβετία μπορεί ίσως να επιβάλλει την παραπάνω υποτίμηση του νομίσματος της, αφού έχει τη δυνατότητα να «τυπώνει» όσα φράγκα χρειάζονται - για την αγορά ξένου συναλλάγματος, έτσι ώστε να περιορίζει τις αυξητικές τάσεις. Εν τούτοις, οι ενέργειες αυτές προϋποθέτουν αύξηση της ποσότητας χρήματος, η οποία μπορεί να προκαλέσει μεγάλο πληθωρισμό. Επειδή όμως το ύψος του είναι πολύ χαμηλό (μόλις 0,3%), η χώρα φοβάται περισσότερο τον αποπληθωρισμό – οπότε επέλεξε αναγκαστικά τη συγκεκριμένη μέθοδο.
Με βάση τις παραπάνω εξελίξεις, φαίνεται ότι ο νομισματικός πόλεμος ευρίσκεται στο ζενίθ του – παράλληλα με όλους τους υπόλοιπους. Θεωρούμε λοιπόν σκόπιμο να επαναλάβουμε μέρος ενός προηγουμένου άρθρου μας («Ασύμμετρη Παγκοσμιοποίηση»), το οποίο αναλύει τις ιδιαιτερότητες αυτών των «μαχών».
Σύμφωνα λοιπόν με το κείμενο μας, το αργότερο στις αρχές του έτους 2006, ήταν φανερό ότι, οι τιμές καταναλωτή σε πολλές αναπτυσσόμενες Οικονομίες αυξάνονταν μαζικά – πόσο μάλλον οι τιμές των ακινήτων, καθώς επίσης των λοιπών αξιών (assets). Εν τούτοις, οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών δεν ήταν πρόθυμες να «διορθώσουν» τις ισοτιμίες των νομισμάτων τους, ακολουθώντας μία πιο αυστηρή νομισματική πολιτική.
Η δυνατότητα αυτή υπήρχε για τις περισσότερες κυβερνήσεις, χωρίς να χρειασθεί η «αποσύνδεση» των νομισμάτων τους από το δολάριο - την οποία είχαν αποφασίσει, επειδή δεν είχαν τη δυνατότητα αυτόνομης διαχείρισης των δικών τους νομισμάτων. Απλούστατα, θα έπρεπε να καθορίσουν μία καινούργια «ισοτιμία ανταλλαγής» με το δολάριο, ανάλογη με τις νέες συνθήκες που είχαν δημιουργηθεί στις Οικονομίες τους.
Αντίθετα όμως, οι χώρες αυτές προτίμησαν να συνεχίσουν την «κερδοσκοπική» πολιτική τους, η οποία στηριζόταν στην ανάπτυξη μέσω των εξαγωγών - παρά το ότι συνέβαλλε στην επικίνδυνη υπερθέρμανση της παγκόσμιας Οικονομίας (κάτι ανάλογο συνέβη και στη Γερμανία, όπου η χρήση του κοινού νομίσματος διατηρούσε ουσιαστικά «κερδοσκοπικά» υποτιμημένο το γερμανικό ευρώ το οποίο, στηριζόμενο επί πλέον στον συνεχή περιορισμό του εργατικού κόστους, διευκόλυνε τα μέγιστα τις γερμανικές εξαγωγές στην Ευρώπη – εις βάρος φυσικά των ευρωπαίων εταίρων της).
Περαιτέρω, το δολάριο είναι πλέον ένα παγκόσμιο νόμισμα, το οποίο εξαρτάται απόλυτα από τις διαθέσεις της Κίνας, της Ρωσίας και των Αραβικών χωρών. Τα δημόσια χρηματικά αποθέματα αυτών των χωρών, αποτελούν τις σημαντικότερες πηγές χρηματοδότησης των αμερικανικών ελλειμμάτων. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το 40% των κεφαλαιακών εισροών στις Η.Π.Α. προέρχεται από τις παραπάνω χώρες – ένα «σήμα» για τους ιδιώτες επενδυτές να επενδύουν επίσης στις Η.Π.Α.
Η εξ αυτών διαπίστωση τώρα είναι απόλυτα σαφής: σε μία αληθινά παγκοσμιοποιημένη Οικονομία της ελεύθερης αγοράς, χωρίς «χειραγωγημένες» συναλλαγματικές ισοτιμίες, το δολάριο θα ήταν από αρκετά χρόνια πριν, πολύ πιο αδύναμο.
Σήμερα (Ιούνιος 2010), οι ειδικοί στην αγορά συναλλάγματος, οι οποίοι καθορίζουν την πολιτική των αναπτυσσόμενων Οικονομιών, είναι σε κάποιο βαθμό πανικοβλημένοι – με αποτέλεσμα να επιθυμούν την αποσύνδεση των νομισμάτων τους από το δολάριο. Εν τούτοις, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου εύκολο, επειδή οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών δεν έχουν τη δυνατότητα (γνώσεις κλπ.) να αναλάβουν μόνες τους τη διαχείριση των νομισμάτων τους.
Εάν κάτι τέτοιο πράγματι συνέβαινε, εάν δηλαδή αποσύνδεαν τα νομίσματα τους από το δολάριο και σταματούσε η χειραγώγηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών, τότε θα επέστρεφε η ισορροπία στο σύστημα. Για παράδειγμα, στις Οικονομίες με εμπορικά πλεονάσματα, θα αυξανόταν η ζήτηση των νομισμάτων τους - γεγονός που θα τα οδηγούσε σε ανατίμηση. Η ανατίμηση αυτή θα εμπόδιζε την υπερθέρμανση της εκάστοτε πλεονασματικής Οικονομίας, επειδή οι εξαγωγές της θα ακρίβαιναν στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης των προϊόντων της. Από την άλλη πλευρά, οι ελλειμματικές χώρες (Η.Π.Α., Βρετανία κλπ) θα υποτιμούσαν το νόμισμα τους - οπότε η ανταγωνιστικότητα τους θα καλυτέρευε, οδηγώντας τες σε αυξημένες εξαγωγές.
Σε τελική ανάλυση, ο μηχανισμός της ελεύθερης αγοράς δεν θα επέτρεπε την μη ισορροπημένη συνύπαρξη πλεονασματικών και ελλειμματικών χωρών, επειδή οι ελεύθερες συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσον για την καταπολέμηση των παγκοσμίων ανισοτήτων. Επίσης, προστατεύουν σε κάποιο βαθμό από τον εισαγόμενο πληθωρισμό, επειδή οι χώρες με χαμηλότερους πληθωριστικούς δείκτες «ανατιμώνται», απέναντι σε αυτές με υψηλότερους – οπότε εμποδίζονται οι εισαγόμενες πληθωριστικές πιέσεις. Για παράδειγμα, η αύξηση της αγοραστικής αξίας του εγχώριου νομίσματος επιτρέπει την αγορά ιδίων ποσοτήτων εισαγομένων προϊόντων, παρά την αύξηση της τιμής εξαγωγής τους – οπότε «εμποδίζεται» ο πληθωρισμός.
Παρά τα πλεονεκτήματα όμως της ελεύθερης διακύμανσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών, ελάχιστες χώρες το επιτρέπουν. Οι περισσότερες,
(α) είτε επεμβαίνουν μέσω των κεντρικών τραπεζών τους (Ελβετία, Ιαπωνία κλπ),
(β) είτε καθορίζουν «κεντρικά» τις ισοτιμίες (Κίνα, Αραβικές χώρες, Περσία και άλλες),
(γ) είτε τις «επηρεάζουν» σε μεγάλο βαθμό, επεμβαίνοντας διαρκώς στον καθορισμό τους (Ινδία, Ρωσία κλπ).
Επομένως, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες ουσιαστικά «χειραγωγούνται» από την πλειοψηφία των κρατών (άνω του 50% του διεθνούς εμπορίου), με καταστροφικά αποτελέσματα για την παγκόσμια οικονομία («φούσκες», κρίσεις, πληθωρισμός σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, μεγάλες αυξήσεις των πρώτων υλών κλπ.).
Αθήνα, 07. Σεπτεμβρίου 2011
Αναρτήσεις
