Κλιμάκωση της Έντασης στη Χερσόνησο της Κορέας
του Βασίλη Γιαννακόπουλου
Η Βύθιση της Νοτιοκορεάτικης Κορβέτας
Στις 21.45’ (τοπική ώρα) της 26ης Μαρτίου, η 1.200 τόνων κορβέτα “Chonan PCC-772” του Πολεμικού Ναυτικού της Νότιας Κορέας, με πλήρωμα 104 ανδρών, βυθίστηκε μετά από έκρηξη, κοντά στη νοτιοκορεάτικη νήσο Baengnyeong (ή Baekryeong). Η κορβέτα κόπηκε σε δύο τμήματα, στην ιστορικά διαφιλονικούμενη θαλάσσια ζώνη της Κίτρινης Θάλασσας, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 46 μελών του πληρώματος. Μερικά λεπτά πριν τη βύθιση της κορβέτας, στην ίδια θαλάσσια περιοχή, μια άλλη νοτιοκορεάτικη κορβέτα (Sokcho PCC-778) εντόπισε στο ραντάρ της έναν αδιευκρίνιστο θαλάσσιο στόχο, κατά του οποίου έριξε μερικές προειδοποιητικές βολές.
Αρχικά, αξιωματούχοι της Νότιας Κορέας δεν απέκλεισαν την πιθανότητα «η βύθιση της κορβέτας να προήλθε από βορειοκορεατική επιθετική ενέργεια» (πιθανόν με βολή τορπίλης). Για το λόγο αυτό, λίγες ώρες μετά το συμβάν, ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας Lee Myung-bak διέταξε επείγουσα κυβερνητική σύσκεψη με τη συμμετοχή ανώτατων αξιωματικών, προκειμένου «να διερευνηθούν τα αίτια που προκάλεσαν τη βύθιση της κορβέτας».
Η νήσος Baengnyeong βρίσκεται δυτικά της κορεατικής χερσονήσου και πολύ κοντά στη «Βόρεια Θαλάσσια Οριογραμμή» (Northern Limit Line - NLL), που καθορίσθηκε από τον ΟΗΕ το 1953, μετάDαπό διετή προσπάθεια διαπραγματεύσεων. Η Pyongyang (πρωτεύουσα της Βόρειας Κορέας) ουδέποτε αναγνώρισε την εγκυρότητα της θαλάσσιας οριογραμμής. Τα τελευταία 11 χρόνια, σ’ αυτή τη θαλάσσια περιοχή προκλήθηκαν τέσσερα θερμά ναυτικά επεισόδια (1999, 2002, 2009 και 2010), μεταξύ των δυνάμεων του Πολεμικού Ναυτικού της Βόρειας και Νότιας Κορέας.
Στις αρχές Μαρτίου, η Βόρεια Κορέα προειδοποίησε ότι επρόκειτο να αυξήσει την ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεών της, σε απάντηση των προγραμματισμένων ετήσιων στρατιωτικών ασκήσεων, που διεξάγονται στην περιοχή μεταξύ των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρότι ο «πόλεμος της Κορέας» τερματίσθηκε το 1953, εντούτοις, οι δύο χώρες παραμένουν σε «εμπόλεμη κατάσταση».
Το Πόρισμα της Έκθεσης και οι Εκατέρωθεν Αντιδράσεις
Στα μέσα Μαΐου, ειδικοί από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τη Σουηδία και τη Βρετανία συνέταξαν έκθεση, στην οποία αναφέρουν ότι «όλα τα δεδομένα δείχνουν ως υπεύθυνη την Βόρεια Κορέα» και ότι «δεν υπάρχει άλλη πιθανή εξήγηση». Μάλιστα, κάνουν λόγο για ένα κομμάτι από τορπίλη βορειοκορεατικής προέλευσης, που βρέθηκε στον πυθμένα της θάλασσας.
Ακολούθησε η αντίδραση της Pyongyang, που αφενός απέρριψε τα πορίσματα των ειδικών χαρακτηρίζοντάς τα ως «κατασκευασμένα», και αφετέρου δήλωσε πρόθυμη να στείλει Βορειοκορεάτες εμπειρογνώμονες, προκειμένου ελέγξει τα ευρήματα. Πάντως, από νοτιοκορεατικής πλευράς, πριν την ανακοίνωση της έκθεσης, δεν είχε αποκλεισθεί το ενδεχόμενο η βύθιση να προκλήθηκε από παλαιά νάρκη, που τοποθετήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας το 1950-53.
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η Ουάσιγκτον εξετάζει το ενδεχόμενο να συμπεριλάβει εκ νέου τη Βόρεια Κορέα στη λίστα των χωρών που υποθάλπουν την τρομοκρατία, από όπου αφαιρέθηκε πριν από δύο χρόνια. Επίσης, χαρακτήρισε το γεγονός ως «σοβαρή πρόκληση εκ μέρους της Βόρειας Κορέας» και πρόσθεσε ότι «βρίσκεται σε επαφή με το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά και με τις γειτονικές χώρες». Προς αυτή την κατεύθυνση προσανατολίζεται και η Νότια Κορέα, η οποία φαίνεται να έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο στρατιωτικής ενέργειας, αλλά μάλλον θα την ικανοποιούσε η επιβολή επιπρόσθετων κυρώσεων κατά των Βορειοκορεατών, από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Από την πρώτη στιγμή, η γειτονική Κίνα ζήτησε από τις δύο χώρες να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, προκειμένου να αποτραπούν πιθανές εχθροπραξίες. Ωστόσο, απέφυγε να ασκήσει κριτική στην Pyongyang, που προειδοποιεί με «έναρξη εχθροπραξιών», σε περίπτωση που της επιβληθούν νέες κυρωσεις. Το Πεκίνο ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ βρίσκεται σε «αμηχανία», καθώς διατηρεί στενές σχέσεις με τη Βόρεια Κορέα, αλλά είναι αμφίβολο αν ασκήσει βέτο, σε περίπτωση που έρθει προς ψήφιση στο Συμβούλιο Ασφαλείας πρόταση για επιπρόσθετες κυρώσεις κατά της Pyongyang. Τα υπόλοιπα τέσσερα μόνιμα μέλη (ΗΠΑ, Ρωσία, Βρετανία και Γαλλία), σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα τοποθετήσεις τους, αναμένεται να ψηφίσουν υπέρ των κυρώσεων.
Στις 24 Μαΐου, η Νότια Κορέα προχώρησε σε πάγωμα των εμπορικών σχέσεών της με τη Βόρεια Κορέα, η οποία προηγουμένως, σύμφωνα με το νοτιοκορεάτικο πρακτορείο ειδήσεων “Yonhap News Agency”, έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις της σε “κατάσταση πολεμικής ετοιμότητας”. Όπως αναμενόταν, ακολούθησε και νέα αντίδραση της Seoul. Συγκεκριμένα, δόθηκε εντολή «επανέναρξης ψυχολογικών επιχειρήσεων» –μετά από έξι χρόνια- με τη μετάδοση προπαγανδιστικών μηνυμάτων, μέσω τεράστιων μεγαφώνων στα νοτιο-βορειοκορεατικά σύνορα. Όλες αυτές οι εξελίξεις θορύβησαν τους Νοτιοκορεάτες, με αποτέλεσμα να καταγραφεί νευρικότητα ακόμη και στις χρηματιστηριακές αγορές της Seoul.
Την επόμενη ημέρα, το επίσημο βορειοκορεάτικο πρακτορείο ειδήσεων “Korean
Central News Agency” (KCNA) ανακοίνωσε ότι η Pyongyang αποφάσισε «τη διακοπή τωνσχέσεών της με το Νότο» και ότι «απελαύνει όλους τους Νοτιοκορεάτες εργαζόμενους σε εργοστάσιο, που διαχειριζόταν από κοινού με τη Seoul, στα βόρεια της παραμεθόριαςπεριοχής».
Οι ΗΠΑ, που διατηρούν σημαντικές χερσαίες και αεροπορικές δυνάμεις στη Νότια Κορέα (περίπου 20.000 - 22.500 στρατιώτες), από την Πέμπτη 28 Μαΐου, διεξάγουν στρατιωτικές ασκήσεις από κοινού με τις ένοπλες δυνάμεις της Νότιας Κορέας. Επίσης, το νοτιοκορεάτικο Πολεμικό Ναυτικό διεξάγει ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις, στη διαφιλονικούμενη θαλάσσια περιοχή της Κίτρινης Θάλασσας, όπου συχνά σημειώνονται θερμά επεισόδια.
Εκτίμηση Κατάστασης και Πιθανές Μελλοντικές Εξελίξεις
Η κατάσταση ασφάλειας στην κορεατική χερσόνησο χαρακτηρίζεται ως «προ-
συγκρουσιακή» και ασκεί ψυχολογική πίεση κυρίως προς τους Νοτιοκορεάτες, παρότι δεν
διαπιστώνεται πρόθεση έναρξης εχθροπραξιών, από καμία πλευρά.
Ειδικά στη θαλάσσια περιοχή πλησίον της νοτιοκορεάτικης νήσου Baengnyeong, απ’
όπου διέρχεται η «Βόρεια Θαλάσσια Οριογραμμή» (NLL) και την οποία δεν αναγνωρίζει η Βόρεια Κορέα, είναι πιθανόν να προκληθεί θερμό επεισόδιο, που θα σηματοδοτήσει και την έναρξη εχθροπραξιών.
Οι δύο γειτονικές υπερδυνάμεις στην περιοχή της κορεατικής χερσονήσου (Κίνα και Ρωσία) διατηρούν διπλωματικές σχέσεις τόσο με τη Βόρεια όσο και με τη Νότια Κορέα. Ως εκ τούτου, μπορούν αλλά και οφείλουν να συμβάλουν στην εκτόνωση της κατάστασης,προκειμένου να αποφευχθεί μια πιθανή σύρραξη.
Αναρτήσεις
