Κίνδυνος ελληνικής οικονομικής αυτοκτονίας με όπλο την αγορά κατοικίας
Ο κύριος Θάνος ήθελε το 2009, στα 65 του, να ξεκινήσει να χτίζει ένα εξοχικό σε οικόπεδο που είχε αγοράσει πριν πολλά χρόνια στο χωριό της καταγωγής του, 150 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Η άδεια είχε εκδοθεί από το 2005 αλλά τα μετρητά που είχε στην άκρη δεν ήταν αρκετά για το σπίτι που ονειρεύονταν και έτσι στράφηκε στην τράπεζα του για δάνειο ύψους 200 χιλιάδων ευρώ με ορίζοντα 10ετίας. Εν μέσω ύφεσης, όμως, η τράπεζα απέρριψε την αίτηση του, παρά το ότι ήταν αξιοπρεπής πελάτης της επί 40 χρόνια και του αντιπρότεινε ένα πολύ μικρότερης αξίας δάνειο, των 100 χιλιάδων ευρώ. Με τα χρήματα να μην φτάνουν ο κύριος Θάνος σκέφτηκε να δώσει το οικόπεδο για αντιπαροχή αλλά σύμφωνα με το νόμο σε περίπτωση αντιπαροχής η άδεια του θα έχανε τα προνόμια της και έτσι αυτό ήταν ασύμφορο. Για το λόγο αυτό συμφώνησε με γνωστό του εργολάβο να συμμετέχει εκείνος (ο εργολάβος) στην ανέγερση τεσσάρων μικρών κατοικιών αναλαμβάνοντας σημαντικό τμήμα των εξόδων αλλά στα ‘χαρτιά’ να φαίνεται ο ίδιος. Και καθώς ανακοινώθηκε πως σύντομα θα έρχονταν αυξήσεις στη φορολογία μεταβίβασης ο κύριος Θάνος ‘έγραψε’ ένα μεγάλο ποσοστό του οικοπέδου στα παιδιά του άμεσα για να αποφύγει επιπλέον έξοδα αργότερα.
Στη συνέχεια, προέκυψε πρόβλημα με τους ημιυπαίθριους χώρους και χρειάστηκε να πάρει ένα καταναλωτικό δάνειο 10 χιλιάδων ευρών για να για να ‘ρυθμίσει’ το ζήτημα. Δυστυχώς στην πορεία προέκυψε και νέο πρόβλημα με το μηχανικό που είχε αναλάβει την επίβλεψη της ανέγερσης, βάσει του σχετικού νόμου, καθώς απαίτησε 30 χιλιάδες ευρώ ενώ η αρχική συμφωνία ήταν 10 χιλιάδες και ο κύριος Θάνος αναγκάστηκε να λάβει και δεύτερο καταναλωτικό δάνειο για να ξεπληρώσει το μηχανικό, ειδάλλως θα έπρεπε να προσφύγει στο δικαστήριο, όπου κατά πάσα πιθανότητα θα έχανε τη δίκη και στο μεσοδιάστημα όλες οι εργασίες στην οικοδομή θα σταματούσαν.
Τα πράγματα, επιτέλους, φαίνονταν να βρίσκουν το δρόμο τους αλλά προέκυψε εκ νέου ζήτημα με τους ημιυπαίθριους χώρους κάτι που αποδείχτηκε, τελικά, το μικρότερο από τα προβλήματα του καθώς μετά το ξέσπασμα της κρίσης και την υιοθέτηση του ‘πόθεν έσχες’ ο κύριος Θάνος αλλά και τα παιδιά του καλούνται να δικαιολογήσουν πού βρήκαν τα χρήματα για να χτίσουν τις κατοικίες. Στην πραγματικότητα τα περισσότερα χρήματα επενδύονται από τον εργολάβο αλλά αυτό δε φαίνεται στην άδεια. Τώρα το πρόβλημα αφορά και στα παιδιά καθώς ακόμη και αν ξεπεράσουν τη γραφειοκρατία και πληρώσουν την εφορία για τη μεταφορά χρημάτων από το εξωτερικό, κινδυνεύουν και πάλι με πρόστιμο και έλεγχο από την εφορία ώστε να εξασφαλιστεί πως δεν ‘ξεπλένουν χρήμα’!
Στο μεταξύ, ανακοινώθηκε επικείμενη αύξηση των αντικειμενικών αξιών αλλά και νέα μέτρα από το 2011 που κατά πάσα πιθανότητα θα ισχύσουν αναδρομικά και θα επιφέρουν νέες οικονομικές επιβαρύνσεις. Αντιμέτωπος με ένα νομικό, φορολογικό και γραφειοκρατικό Γολγοθά, ο κύριος Θάνος αποφασίζει να πουλήσει με τεράστια έκπτωση δύο από τις κατοικίες, χάνοντας ακόμη και από το κεφάλαιο του και να συνεχίσει να πληρώνει τα δάνεια από τη σύνταξη του. Όμως οι περικοπές στις συντάξεις και το ενδεχόμενο να υπάρξουν και νέες, κάνουν απαγορευτική την καταβολή της δόσης των δανείων, αν θέλει να συνεχίσει να ζει με αξιοπρέπεια.
Η παραπάνω ιστορία είναι αληθινή και είναι η πιο ‘απλή’ από σχετικές που μου περιέγραψαν διάφοροι αναγνώστες σε email τους. Άλλες περιλαμβάνουν καταγγελίες για μίζες κάθε μορφής, εκβιαστικές συμπεριφορές από δημοσίους υπαλλήλους, περίπλοκους νόμους οι οποίοι αλλάζουν κατά το δοκούν και τις ανάγκες έκαστης κυβέρνησης κλπ. Το συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάγνωση αυτών των ιστοριών και το οποίο, λίγο πολύ, είναι γνωστό στην πλειοψηφία των Ελλήνων, είναι πως η δομή της αγοράς κατοικίας στην Ελλάδα είναι τριτοκοσμική, τόσο σε επίπεδο γραφειοκρατίας, όσο και σε επίπεδο φορολογίας, νομοθεσίας και κάθε τι άλλου που συνδέεται με τον κλάδο.
Δυστυχώς στην τραγική παραπάνω εικόνα ήρθε να προστεθεί η μεγαλύτερη ύφεση στην αγορά κατοικίας στα τελευταία 65 χρόνια. ‘Εχει ενδιαφέρον ότι, σύμφωνα με την Euroconstruct, η ελληνική αγορά κατοικίας αντιμετωπίζει αντίστοιχα μεγάλη κρίση με αυτήν της Ισπανίας, της χώρας με το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ευρώπη και έτσι η Ελλάδα βρίσκεται στο τοπ 5 των αναπτυγμένων χωρών στον κόσμο όσον αφορά στο μέγεθος της ύφεσης σε αυτόν τον κλάδο, με προοπτική να φτάσει στην πρώτη τριάδα το 2011.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα για το β’ εξάμηνο του 2010, που πραγματοποίησε το Τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το αδιάθετο απόθεμα κατοικιών στην Ελλάδα κυμαίνεται από 200.000 έως 270.000 ακίνητα, ενώ τα απούλητα νεόδμητα διαμερίσματα είναι περίπου 100.000 έως 200.000. Σύμφωνα με έκθεση του Συνδέσμου Ανωνύμων Τεχνικών Εταιρειών, με βάση τα στοιχεία του πρώτου τετραμήνου του 2010 η οικοδομική δραστηριότητα βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο,τουλάχιστον, της τελευταίας 30ετίας.
Η μείωση του όγκου των νέων κτιρίων είναι της τάξης του 25,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2009, που και αυτή ήταν μειωμένη κατά 22,9% σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2008. Οι οικοδομικές άδειες αφορούν 12.000 κυβικά νέων οικοδομών και είναι λιγότερες και από αυτές του 1995 (12.715 κυβικά), που θεωρείται η χειρότερη χρονιά από το 1980, που υπάρχουν πλήρη στατιστικά στοιχεία.
Η απασχόληση στον κλάδο μειώθηκε κατά 7,4%, ενώ η συμμετοχή του κατασκευαστικού τομέα στο ΑΕΠ έπεσε στο 3,9% και είναι η χαμηλότερη των 12 τελευταίων χρόνων. Σύμφωνα με τους εργολάβους οικοδομών, από την αρχή του χρόνου έχουν βάλει λουκέτο περί τις 800 επιχειρήσεις από τον κλάδο της οικοδομής, ενώ έχουν μείνει άνεργοι γύρω στις 50.000 απασχολούμενοι στον κλάδο
Η αγορά κατοικίας συνδέεται με περισσότερους τομείς της οικονομίας από οποιονδήποτε άλλον κλάδο και η ύφεση στην οποία έχει βυθιστεί δεν αποτελεί αστείο αλλά καρκίνωμα στην καρδιά της ελληνικής οικονομίας, ικανό να εμποδίσει την ουσιαστική της ανάπτυξη για ολόκληρη την τρέχουσα δεκαετία και να βουλιάξει και την ίδια σε μία άνευ προηγουμένου ύφεση.
Δεν είναι μυστικό ότι στα τελευταία 10 χρόνια το μεγαλύτερο τμήμα της ανάπτυξης στην Ελλάδα προήλθε από τον κατασκευαστικό κλάδο, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς κατοικίας και η εγκατάλειψη τους στο έλεος της κρίσης σε συνδυασμό με την υιοθέτηση αφόρητα σκληρών μέτρων εναντίον τους κινδυνεύει να αποτελέσει συνταγή αυτοκτονίας της ελληνικής οικονομίας.
Ο ρόλος της αγοράς κατοικίας δεν είναι πρωτεύοντας μόνο στην Ελλάδα, χώρα με έλλειψη σημαντικού κλάδου βαριάς βιομηχανίας και με πολύ περιορισμένη βιομηχανία υπηρεσιών (πέραν του σε ύφεση τουριστικού κλάδου) αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Ίσως στην Ελλάδα έχει ξεχαστεί το γεγονός πως η ίδια η διεθνής κρίση ξεκίνησε από την ύφεση στην αμερικανική αγορά κατοικίας, η οποία είχε τέτοια απήχηση που έσπρωξε στο γκρεμό το διεθνή τραπεζικό κλάδο και έφερε τον κόσμο αντιμέτωπο με τη μεγαλύτερη ύφεση από το 1929.
Δεν είναι τυχαίο πως όλες από τις 7 προηγούμενες, πριν την τρέχουσα, υφέσεις των ΗΠΑ, τελείωσαν μέσω της ανάπτυξης της αγοράς κατοικίας (στοιχεία από το Bloomberg) ενώ η τρέχουσα φαίνεται να διαιωνίζεται όσο η αμερικανική αγορά κατοικίας παραμένει βαθιά πληγωμένη, παρά τα ειδικά μέτρα στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση Ομπάμα και παρά τις τονωτικές αγορές ενυπόθηκων δανείων ύψους ενός τρις στις οποίες προέβη η Κεντρική Τράπεζα της Νέας Υόρκης. Όλα αυτά συμβαίνουν στις ΗΠΑ, η οποία βαθμολογείται με ΑΑΑ από όλους τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και δανείζεται με λιγότερο από 2,5% στο δεκαετή ορίζοντα, έναντι περισσότερο από 10% που είναι το αντίστοιχο κόστος για την Ελλάδα.
Με τη στρόφιγγα των δανείων να είναι και να προβλέπεται να παραμένει κλειστή, και με την Ελλάδα, πλέον, να πλησιάζει στην 5άδα της λίστας με τη χειρότερη οικονομία μεταξύ των 50 πιο αναπτυγμένων κρατών του κόσμου, με τον πληθωρισμό να απογειώνεται, τα εισοδήματα να περικόπτονται και να συρρικνώνονται και την ανεργία να αυξάνεται με το μεγαλύτερο ρυθμό στη μοντέρνα ελληνική ιστορία, η αγορά κατοικίας θα χρειαστεί ένα θαύμα προκειμένου να μην κυλήσει σε μία ακόμη μεγαλύτερη ύφεση και να μην τραβήξει το σύνολο της οικονομίας μαζί της.
Σε μία χώρα που, όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, υπάρχει μία ενεργή παραοικονομία που έχει δημιουργήσει, με τις ευλογίες του πολιτικού συστήματος, ένα απόθεμα πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που διψά να επενδυθεί και να καταναλωθεί, η αγορά κατοικίας θα έπρεπε να είναι η πρώτη που θα οχυρώνονταν έτσι ώστε να προσελκύσει κεφάλαια και να βοηθήσει το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Αν’ αυτού τα νέα φορολογικά μέτρα της κυβέρνησης για την αγορά ακινήτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η επιβολή πόθεν έσχες για την αγορά πρώτης κατοικίας αξίας άνω των 200.000 ευρώ, έχουν σταματήσει ακόμη και προγραμματισμένα επενδυτικά έργα από κατασκευαστικές εταιρίες.
Το πάγωμα των προγραμμάτων χρηματοδότησης αγοράς εργατικής κατοικίας, η μείωση των δημόσιων επενδύσεων στον κατασκευαστικό κλάδο, τα νέα φορολογικά μέτρα, το κλείσιμο της στρόφιγγας των δανείων, ο φόβος που προκαλείται από το προβεβλημένο ‘σαφάρι΄των εφοριακών και τα φορολογικά μέτρα καθώς και όλα τα προβλήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω έχουν δημιουργήσει μία συνταγή αυτοκτονίας της ελληνικής αγοράς κατοικίας η οποία μπορεί να επιφέρει θανάσιμα πλήγματα και στην, ήδη, πολύ πληγωμένη ελληνική οικονομία.
Πάνος Παναγιώτου – διευθυντής ΕΚΤΑ, info@ekta1.gr
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου