Οι κρίσιμες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις των 2 τελευταίων ετών, είχαν ως αποτέλεσμα θέματα συνταγματικού και πολιτειακού ενδιαφέροντος να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης σε καθημερινή βάση στα πλαίσια του δημοσίου διαλόγου. Πολλές φορές όμως, οι απόψεις που εκφράζονται, τόσο από επίσημα χείλη (πολιτικοί, σχολιαστές κλπ) όσο και από ανεπίσημα (ανώνυμα blogs, μαζικώς απεσταλμένα emails κλπ), απέχουν κατά πολύ από την πραγματικότητα και έχουν ως συνέπεια την παραπληροφόρηση της κοινής γνώμης. Παρακάτω θα σχολιάσουμε 5 από τους πιο διαδεδομένους συνταγματικούς μύθους:
1) «Θα σχηματιστεί μεταβατική Κυβέρνηση με περιορισμένο βίο και θα οριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία πρόωρων εκλογών».
Το Σύνταγμα δεν προβλέπει τη δυνατότητα να σχηματιστεί Κυβέρνηση «με ημερομηνία λήξεως», ούτε να οριστεί εκ των προτέρων ημερομηνία πρόωρων εκλογών. Αυτό σημαίνει ότι αν η Κυβέρνηση Εθνικής Συνεργασίας λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, θα μπορεί να παραμείνει στην εξουσία μέχρι τη διενέργεια των επομένων εκλογών, δηλαδή μέχρι τον Οκτώβριο του 2013. Δεν μπορεί να δεσμευτεί ο νέος Πρωθυπουργός να παραιτηθεί π.χ. σε 4 μήνες. Για να λήξει η θητεία της Κυβέρνησης Εθνικής Συνεργασίας, θα πρέπει είτε να παραιτηθεί αυτή είτε να αποσύρει η Βουλή της εμπιστοσύνη της από την Κυβέρνηση και να υπερψηφιστεί πρόταση δυσπιστίας. Και στις δύο περιπτώσεις θα προκηρυχτούν πρόωρες εκλογές, μόνο αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαπιστώσει ότι από την παρούσα Βουλή δεν μπορεί να προκύψει βιώσιμη Κυβέρνηση.
2) «Αν στις επόμενες εκλογές η αποχή ξεπεράσει το 50%, το αποτέλεσμα τους δεν θα μετρήσει, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα διαλύσει τα Κόμματα και τη Βουλή και θα σχηματιστεί Συντακτική Εθνοσυνέλευση».
Η παραπάνω άποψη έχει κυκλοφορήσει ευρέως στο διαδίκτυο και είναι η πλέον αναληθής. Δεν προβλέπεται ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές για να είναι αυτές έγκυρες. Θεωρητικώς, θα μπορούσαν να προσέλθουν μόνο 288 ψηφοφόροι (1 για κάθε βουλευτική έδρα που συμπληρώνεται με απευθείας σταυροδοσία), και ψηφίζοντας ο καθένας διαφορετικό υποψήφιο να καλυφθούν οι 300 έδρες της Βουλής! Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να διαλύσει τα Κόμματα, ενώ τη Βουλή μπορεί να τη διαλύσει μόνο αν αυτή δεν μπορεί να δώσει βιώσιμη Κυβέρνηση, όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω. Όσο και αν φαίνεται περίεργο, το Σύνταγμα μας επιτρέπει τη δημιουργία μόνο Αναθεωρητικής Εθνοσυνέλευσης (η οποία μπορεί να αλλάξει μόνο δευτερεύουσας σημασίας άρθρα του Συντάγματος και δεν μπορεί να αλλάξει τα άρθρα για τη μορφή του Πολιτεύματος) και απαγορεύει τη δημιουργία Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης (με την οποία θα μπορούσε να αλλάξει το Πολίτευμα π.χ. σε Προεδρική Δημοκρατία, να δημιουργηθούν δύο νομοθετικά σώματα κατά τα πρότυπα των περισσοτέρων δημοκρατικών κρατών, για να ελέγχει το ένα το άλλο κλπ).
3) «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να παρέμβει στην πολιτική κρίση και να αναγκάσει τους Αρχηγούς των Κομμάτων να σχηματίσουν Κυβέρνηση Συνεργασίας».
Μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει εξαιρετικά περιορισμένες αρμοδιότητας, τυπικού κυρίως χαρακτήρα. Πρακτικώς σε κανένα ζήτημα δεν μπορεί να εκφράσει ή να επιβάλει την άποψη του, ή να ρυθμίσει την κατάσταση με βάση το πώς κρίνει αυτός καλύτερα. Ο μόνος τρόπος για να επηρεάσει την πολιτική κατάσταση είναι αν παραιτηθεί, οπότε η Βουλή θα πρέπει να τον αντικαταστήσει με αυξημένη πλειοψηφία, η οποία αν δεν επιτευχθεί θα διαλυθεί η Βουλή και θα οδηγηθούμε άμεσα σε εκλογές. Το να παραιτηθεί όμως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή το να απειλήσει με παραίτηση για να αναγκάσει τους Αρχηγούς των Κομμάτων σε συμμόρφωση, θα συνιστούσε κατάχρηση των προβλέψεων του Συντάγματος, δηλαδή μια τυπικά νόμιμη, αλλά ουσιαστικά παράνομη ενέργεια.
4) «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όφειλε να μην υπογράψει για την έκδοση των Νόμων της Δανειακής Σύμβασης και του Μεσοπροθέσμου Προγράμματος, διότι αυτά δεν ψηφίστηκαν με πλειοψηφία 180 βουλευτών».
Αποτελεί αντικείμενο αμφισβήτησης, αν οι παραπάνω νόμοι θα έπρεπε να ψηφιστούν σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το άρθρο 28§2 του Συντάγματος, δηλαδή με πλειοψηφία 180 βουλευτών. Ο μόνος όμως που μπορεί να το κρίνει αυτό είναι η ίδια η Βουλή. Δηλαδή αν 151 βουλευτές αποφασίσουν ότι ένας νόμος πρέπει να ψηφιστεί με πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών και όχι με την πλειοψηφία των 180 βουλευτών, τότε ο νόμος που θα ψηφιστεί με βάση την απόφαση αυτή θα είναι απόλυτα έγκυρος. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν «κυρώνει» τους νόμους (όπως συνέβαινε πριν την Αναθεώρηση του 1986), αλλά απλώς τους εκδίδει και τους δημοσιεύει, δηλαδή ενεργεί για το γραφειοκρατικό και τυπικό σκέλος που προηγείται της εφαρμογής ενός νόμου. Ακόμα και τα Δικαστήρια, δεν μπορούν να κρίνουν έναν νόμο αντισυνταγματικό, διότι δήθεν ψηφίστηκε με μικρότερη από το κανονικό πλειοψηφία, καθώς κάτι τέτοιο θα αποτελούσε παρέμβαση στα interna corporis (εσωτερικά θέματα) της Βουλής.
5) «Ο Πρωθυπουργός/Υπουργός/Αρχηγός Κόμματος/Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κλπ επισκέφτηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον ενημέρωσε για θέματα της αρμοδιότητας του».
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στερείται ουσιαστικών αρμοδιοτήτων και δεν μπορεί να παρέμβει στα γεγονότα. Δεν ζητάει ενημέρωση από τους Αξιωματούχους, ούτε μπορεί να απαιτήσει να προσέλθει οποιοσδήποτε για ακρόαση. Ισχύει όμως το αντίστροφο. Οι ανώτεροι Κυβερνητικοί, Πολιτικοί και Κρατικοί Αξιωματούχοι, έχουν το δικαίωμα από το αξίωμα τους, να ζητήσουν να τους δεχθεί σε ακρόαση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Με αυτό τον τρόπο κερδίζουν τα φώτα της δημοσιότητας (αφού ο τύπος καλύπτει και μεταδίδει κάθε τέτοια δραστηριότητα) και παράλληλα ενισχύουν το κύρος τους στην κοινή γνώμη, καθώς εμφανίζονται να συνδιαλέγονται με τον Ανώτατο Άρχοντα του Κράτους.
Τα συνταγματικά και πολιτειακά ζητήματα άπτονται των σπουδαιότερων πτυχών της ζωής μας και γι’ αυτό οι πολίτες επιδεικνύουν έντονο και κάποιες φορές συναισθηματικά φορτισμένο ενδιαφέρον. Δεν πρέπει όμως να λησμονούμε ποτέ, ότι καμία οργανωμένη κοινωνία δεν λειτουργεί «εν κενώ», αλλά πάντοτε στα πλαίσια του ισχύοντος νομικού περιβάλλοντος. Οι συζητήσεις και η επιχειρηματολογία για τα συνταγματικά ζητήματα είναι καλοδεχούμενες και χρήσιμες, αρκεί να είναι ευδιάκριτη η διάκριση ανάμεσα στο τι ισχύει και στο πως θα μπορούσαν θεωρητικά να είναι τα πράγματα.
---------------
ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΑΜΕ ΚΑΛΑ, ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΕΡΕΙΤΑΙ ΕΛΕΓΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ, ΕΙΣΑΓΕΙ ΤΗΝ "ΕΝΟΣ ΑΝΔΡΟΣ ΑΡΧΗ", Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΗ Ο,ΤΙ "ΤΟΥ ΕΡΘΕΙ"
----
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου