Το παρόν και το μέλλον του πετρελαίου

ANTINEWS

Όλα αλλάζουν, και μάλιστα ραγδαία.

Πριν από δυο χρόνια, σε έκθεσή του, το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας ανέφερε ότι «έως το 2012, δεν θα υπάρχει καθόλου περίσσευμα πετρελαίου… θα ζήσουμε μια ενεργειακή σύνθλιψη, η οποία είναι αναπόφευκτη, αν δεν επεκταθεί η δυνατότητα παραγωγής και διύλισης».

Σήμερα όμως μας λένε ότι ο κόσμος πνίγεται στο πετρέλαιο. Η υποθαλάσσια άντληση πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού, όπως και αυτή της Βραζιλίας, σημειώνουν αύξηση.

Έχουν ανακαλυφθεί νέα κοιτάσματα στην Γκάνα, και ίσως και στην Αγκόλα. Εν τω μεταξύ, η νέα τεχνολογία hydrofracking απελευθερώνει εκατοντάδες χιλιάδες βαρέλια κάθε μέρα, από κοιτάσματα σχιστόλιθου στην Β. Ντακότα και στο Τέξας, ενώ κάτι παρόμοιο αναμένεται στο Κολοράντο, το Γουαϊόμιγκ, και πιθανώς και στο Οχάιο.

Στο βιβλίο του The Quest: Energy, Security and the Remaking of the Modern World, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ Daniel Yergin περιγράφει πως η τελευταία εκδοχή περί peak oil, αποτελεί συνέχιση της απαξιωμένης από καιρό θέσης των Μαλθουσιανών. Όπως λέει, οι υψηλές τιμές, και οι νέες τεχνολογίες θα φέρουν απέραντες νέες ποσότητες πετρελαίου στην αγορά. «Ο κόσμος έχει ακόμη αρκετές δεκαετίες παραγωγικής ανάπτυξης, πριν αναστραφεί η παραγωγή πετρελαίου, ίσως στα μέσα του τρέχοντος αιώνα».

Ευτυχώς, διότι ανησυχούσαμε.

Υπάρχει όμως ένα άλλο ζήτημα: Οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν υψηλές. Η παγκόσμια τιμή benchmark για το αργό  Brent είναι γύρω στα $100 το βαρέλι. Σίγουρα έπαιξε ρόλο η απειλή για πόλεμο με το Ιράν. Αλλά η τιμή του βαρελιού φλερτάρει με τα $100 εδώ και ένα χρόνο, παρά τις αδυναμίες της παγκόσμιας οικονομίας.

Όπως αποδεικνύει ο James Hamilton του University of California, εκτός από κάποια σύντομα διαστήματα στις δεκαετίες 1970 και 1980, και το 2008, το πετρέλαιο είναι πιο ακριβό σήμερα από οποιαδήποτε άλλη περίοδο, από την εποχή που άρχισε η άντλησή του τον 19^ο αιώνα.

Από το 2005, όταν το πετρέλαιο κόστιζε περίπου $50 το βαρέλι, η παγκόσμια συμβατική παραγωγή αργού, που αποτελεί το 80% της συνολικής, παραμένει σταθερά στα 74 εκατ. βαρέλια την ημέρα, παρά την μέση ετήσια αύξηση κατά 15% στη τιμή του.

Το 2011, οι μη συμβατικές μέθοδοι παραγωγής αργού πετρελαίου, από βιοκαύσιμα, σχιστόλιθο, φυσικό αέριο, κλπ. ανέβασαν την συνολική ποσότητα στα 89 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Οι μέθοδοι αυτές όμως είναι πανάκριβες, και κοστίζουν περίπου $50-$90 ανά βαρέλι. Οι καθηγητές Murray και King απέδειξαν ότι από το 2005, η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου έπαψε να ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ζήτηση, ή αλλιώς έπεσε η ελαστικότητα των τιμών της. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν σημαντικές αυξομειώσεις τιμών, ως αντίδραση σε μικρές αλλαγές στη ζήτηση.

Οι ανησυχούντες αναλυτές δε ισχυρίζονται ότι το πετρέλαιο τελειώνει, αλλά επισημαίνουν δυο βασικά στοιχεία: Πρώτον, κάθε χρόνο, οι συμβατικές μέθοδοι παραγωγής πετρελαίου αποφέρουν 4 εκατ. λιγότερα βαρέλια από την προηγούμενη χρονιά, ένα χάσμα που πρέπει να αναπληρώνεται για να διατηρείται σταθερή η συνολική παγκόσμια παραγωγή.

Σε πέντε μόλις χρόνια, αυτό το κενό αναλογεί σε παραγωγή 20 εκατ. βαρελιών την ημέρα,  που ισοδυναμούν με δυο φορές την συνολική παραγωγή της Σ. Αραβίας.

Δεύτερον, το φτηνό πετρέλαιο φθίνει γρήγορα. Έτσι, κάθε νέο βαρέλι απαιτεί περισσότερη εργασία, πιο σύνθετη τεχνολογία, και περισσότερα περιβαλλοντικά ρίσκα για να αντληθεί και να διυλιστεί, από ότι το προηγούμενο.

Αυτά τα δυο στοιχεία σημαίνουν ότι η ανθρωπότητα θα πρέπει να επενδύσει τεράστιες ποσότητες πόρων, τρισεκατομμύρια δολάρια, για να βρει νέες πηγές και να τις εκμεταλλευτεί, με σκοπό τη διατήρηση σταθερής ποσότητας πετρελαίου στις επόμενες δεκαετίες.

Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας στο Παρίσι, καθώς και αρκετοί άλλοι αναλυτές, προειδοποιούν εδώ και καιρό πως οι σημερινές επενδύσεις δεν επαρκούν. Το αποτέλεσμα θα είναι μια πτώση της προσφοράς, μπορεί μέσα στη τρέχουσα δεκαετία, που θα φρενάρει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.

Οι οικονομολόγος Chris Skrebowski ορίζει το σημείο peak oil ως το σημείο εκείνο κατά το οποίο το κόστος της προσφοράς ξεπερνάει την τιμή που  μπορούν να πληρώσουν οι οικονομίες, χωρίς να καταστρέψουν την ανάπτυξή τους.

Μάλλον πλησιάζουμε σε αυτό το σημείο, παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις κάποιων.

Του Thomas Homer-Dixon

theglobeandmail.com

Απόδοση: S.A.

-------------------------------------------