Σ. Λυγερός - Κουκουλοφόροι σε εύφλεκτο τοπίο

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Κουκουλοφόροι σε εύφλεκτο τοπίο

Tου Σταυρου Λυγερου

Την περασμένη Κυριακή είδαμε ένα ξαναπαιγμένο πολλές φορές έργο. Υπακούοντας προφανώς σε εντολές, τα ΜΑΤ είχαν ως προτεραιότητά τους τη διάλυση των συγκεντρωμένων στο Σύνταγμα κι όχι την προστασία της ευρύτερης περιοχής με προληπτική δράση. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά.

Πολλοί βολεύονται με τη θεωρία ότι οι κουκουλοφόροι είναι παρακρατικοί. Η θεωρία αυτή είναι ένας εύκολος τρόπος παράκαμψης του προβλήματος. Πιθανότατα, στους κόλπους των κουκουλοφόρων υπάρχουν και πράκτορες. Είναι λάθος, όμως, να ερμηνεύεται το φαινόμενο αποκλειστικά με όρους συνωμοσίας. Στην πραγματικότητα, με την πάροδο των χρόνων, στον ευρύτερο αντιεξουσιαστικό χώρο έχει διαμορφωθεί ένας σκληρός πυρήνας επαγγελματιών της βίας.

Ανήσυχοι και εξεγερμένοι νεαροί, που έλκονται από την αισθητική της καταστροφής και βιώνουν τις συγκρούσεις σαν τελετουργία μύησης, συνήθως μεταλλάσσονται σε τεχνικούς της βίας. Στην «τηλεοπτική δημοκρατία» μας, άλλωστε, αυτοί που κάνουν καριέρα δεν είναι οι ειρηνικοί διαδηλωτές, ακόμα κι αν ο όγκος τους θα έπρεπε να δημιουργεί μείζον πολιτικό γεγονός. Κυνηγώντας το θέαμα, τα κανάλια έχουν μετατρέψει τους κουκουλοφόρους σε αναμφισβήτητους πρωταγωνιστές. Εχουν όλες τις προδιαγραφές: χωρίς πολιτική πλατφόρμα, χωρίς ιδεολογικούς περιορισμούς, είναι απρόσωποι, dark, ριψοκίνδυνοι, καταστροφείς και με διάθεση να βεβηλώσουν τα «ιερά και τα όσια». Ολα αυτά συνθέτουν ένα ελκυστικό πρότυπο κυρίως για ατίθασους νέους, που βιώνουν τις μάχες του δρόμου σαν το μεγάλο πάρτι της ασυδοσίας. Η σύγκρουση με τα ΜΑΤ έχει καταντήσει ο μόνος τρόπος για να μπουν, έστω και με κουκούλα, στο προσκήνιο.

Οι κυβερνήσεις αποφεύγουν να λάβουν δραστικά μέτρα, γεγονός που αποτελεί μια ένδειξη ότι βολεύονται ή τουλάχιστον δεν ενοχλούνται σημαντικά από την ύπαρξη του φαινομένου. Ισως, θεωρούν ότι οι «κακοί» είναι αναγκαίοι σε κάθε σενάριο, επειδή ενεργοποιούν τα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας και κατ’ επέκταση διευρύνουν τα περιθώρια κινήσεων της εξουσίας. Για την ακρίβεια, έχει αποδειχθεί ότι οι ομάδες των κουκουλοφόρων είναι ένα πολύ χρήσιμο στην εξουσία πολιτικό εργαλείο.

Αυτό, όμως, που οι κυβερνήσεις δεν κατανοούν είναι ότι αυτό το θεώρημα ίσχυε όταν ο κοινωνικός ιστός ήταν σταθερός. Προ Μνημονίου, οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων ήταν ένα είδος άτυπης διαπραγμάτευσης με την εκάστοτε κυβέρνηση, που προσέδιδε ευστάθεια στην κοινωνική ισορροπία. 

Στις συνθήκες κρίσης, με την εξουσία απονομιμοποιημένη, με το πολιτικό σύστημα σε αποσύνθεση και με τα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια να πολλαπλασιάζονται, το κοινωνικό τοπίο καθίσταται ολοένα και πιο εύφλεκτο. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την κοινωνική δυναμική, αλλά είναι εμφανές ότι ακόμα και μια ασήμαντη αφορμή μπορεί να προκαλέσει κοινωνική έκρηξη. Το γεγονός αυτό αλλάζει και τον παραδοσιακό τρόπο που λειτουργεί το τρίγωνο διαδηλωτές-κουκουλοφόροι-ΜΑΤ παρότι επιφανειακά μοιάζουν όλα ίδια. Σ’ αυτό το εύφλεκτο κοινωνικό τοπίο, δεν αποκλείεται καθόλου οι κουκουλοφόροι να λειτουργήσουν σαν «πυροκροτητής».