Β. Βιλιάρδος-Ο ΑΓΩΓΟΣ ΛΕΒΙΑΘΑΝ

Ο ΑΓΩΓΟΣ ΛΕΒΙΑΘΑΝ: Τόσο η εγκληματική διαχείριση της κρίσης χρέους της Ελλάδας και της Κύπρου, όσο και το μέλλον της Συρίας, συνδέονται πιθανότατα με τις προσπάθειες του Ισραήλ να διεκδικήσει το ρόλο ενός παγκόσμιου παίχτη της ενεργειακής γεωπολιτικής

“Όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές στην ιστορία, με κυριότερο ίσως παράδειγμα τη Λατινική Αμερική, η ανακάλυψη υπογείου πλούτου σε μικρές χώρες δεν είναι ευλογία – παρά το ότι έτσι συνήθως παρουσιάζεται στην αρχή. Αντίθετα, με βάση την εμπειρία, είναι μία μεγάλη κατάρα – με την έννοια ότι, η εκάστοτε χώρα τοποθετείται στο στόχαστρο των ισχυρών δυνάμεων, οι οποίες χρησιμοποιούν κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσον, με σκοπό τη λεηλασία του φυσικού πλούτου της.

Στα πλαίσια αυτά, οι πρόσφατες έρευνες στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την κρίση χρέους, είναι γεγονότα που οφείλουν να μας προβληματίσουν, σχετικά με το μέλλον της πατρίδας μας – η οποία θα ήταν καλύτερα να επικεντρωθεί στους βασικούς πυλώνες της οικονομίας της, στη γεωργία, στον τουρισμό και στη ναυτιλία, διώχνοντας τους εισβολείς (Τρόικα), παρά να γίνει ο επόμενος στόχος του ενεργειακού πολέμου, μεταξύ των ισχυρών δυνάμεων του πλανήτη.

Το παράδειγμα της Τουρκίας, όπου σύμφωνα με πολλούς επιχειρείται ο «διαμελισμός» της, λόγω της διέλευσης του ενεργειακού αγωγού, δεν πρέπει να αντιμετωπισθεί με ελαφρότητα από την Ελλάδα – η οποία ενδεχομένως θα οδηγηθεί σε παρόμοια μονοπάτια”.   

Άρθρο      

Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του παρελθόντος, στον τομέα της ενέργειας, ήταν αναμφίβολα η ανακάλυψη ενός τεράστιου κοιτάσματος φυσικού αερίου, σε μικρή σχετικά απόσταση από τις ακτές του Ισραήλ, τον Οκτώβριο του 2010 - εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης του (ΑΟΖ). Το «οικόπεδο» αυτό, το οποίο ευρίσκεται 130 χιλιόμετρα δυτικά της Χάιφα, σε βάθος πέντε χιλιομέτρων, βαφτίσθηκε «Λεβιάθαν» - οφείλοντας το όνομα του στο γνωστό βιβλικό τέρας, από την παλαιά διαθήκη των Εβραίων (χάρτης που ακολουθεί).

 

Τρεις ισραηλινές ενεργειακές εταιρείες, σε συνεργασία με την Noble Energy (η οποία έχει έδρα το Χιούστον του Τέξας),υπολόγισαν τα αποθέματα φυσικού αερίου τουλάχιστον στα 500 δις κυβικά μέτρα - γεγονός που σημαίνει ότι, πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανακάλυψη ενός υποθαλασσίου κοιτάσματος φυσικού αερίου, των τελευταίων δέκα ετών.

Οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ ότι, η μέση τιμή του φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές χώρες, το πρώτο εξάμηνο του 2012 υπολογίσθηκε  (πηγή) στα 413,1 $ ανά χίλια κυβικά μέτρα - οπότε η αξία του κοιτάσματος Λεβιάθαν, με αυτήν την τιμή, θα ήταν πάνω από 200 δις $ (στο 80% του ισραηλινού ΑΕΠ).  

Για να κατανοήσει κανείς το μέγεθος της ποσότητας αρκεί να σημειώσει ότι, οι συνολικές ετήσιες ανάγκες της Ευρώπης υπολογίζονται στα 415 δις κυβικά μέτρα το 2020 – ενώ η σημερινή ετήσια παγκόσμια κατανάλωση στα 2.790 δις κυβικά μέτρα. Ειδικά η Γερμανία κατανάλωνε το 2005 περίπου 100 δις κυβικά μέτρα (περί τα 40 δις $), διπλασιάζοντας τις ανάγκες της σε σχέση με το 1990 – εισάγοντας το 85%, κυρίως από τη Ρωσία. Το μεγαλύτερο δε υποθαλάσσιο κοίτασμα στην Ευρώπη ευρίσκεται στις ακτές της Νορβηγίας – υπολογιζόμενο στα 1.300 δις κυβικά μέτρα.

Η Noble Energy τώρα, μαζί με την ισραηλινή εταιρεία, με την οποία συνεργάζεται όσον αφορά τα κοιτάσματα Λεβιάθαν (JointVenture, όπου οι αμερικανοί έχουν το 36%, ενώ οι ισραηλινοί το 64%), με την Delek Group δηλαδή του ισραηλινού δισεκατομμυριούχου Jitzchak Tschuwa, έχει επί πλέον στην κατοχή της τις απαιτούμενες άδειες, για την εξόρυξη του φυσικού αερίου στην Κύπρο (υπολογιζόμενα κοιτάσματα 5-8 τρις κυβικά μέτρα).

Η κοινή αυτή εταιρεία υπόγραψε πρόσφατα μία «συμφωνία προθέσεων» με την Κύπρο, με βάση την οποία θα ξεκινήσουν σύντομα συνομιλίες για την κατασκευή μίας εγκατάστασης «υγροποίησης» φυσικού αερίου στο νησί, κόστους 10 δις $ (πάνω από το 50% του ΑΕΠ της Κύπρου).

Μία επόμενη δυνατότητα θα ήταν η κατασκευή ενός αγωγού μεταφοράς του φυσικού αερίου από την Κύπρο στην Τουρκία και από εκεί ενδεχομένως προς τον ΤΑΡ* - κάτι που θα ήταν κατά 15 δις $ φθηνότερο, σε σχέση με το κόστος υγροποίησης και μεταφοράς του φυσικού αερίου, από το νησί προς την Ευρώπη.

Στην περίπτωση αυτή το Ισραήλ, με ή χωρίς τη βοήθεια της Τουρκίας, θα απειλούσε την Gazprom, παίρνοντας ένα μεγάλο μερίδιο των πωλήσεων της στην Ευρώπη - εάν βέβαια διαχειριζόταν και τα τεράστια αποθέματα της Κύπρου. Εναλλακτική δυνατότητα της μεταφοράς του φυσικού αερίου από το κοίτασμα Λεβιάθαν και από την Κύπρο προς την Ευρώπη, μέσω αγωγού, θα ήταν η Ελλάδα - η οποία διαθέτει ενδεχομένως επίσης αποθέματα, στην Κρήτη και αλλού.

Άλλωστε ήδη τον Αύγουστο του 2010, όταν είχε φανεί το τεράστιο μέγεθος του Λεβιάθαν, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ συνομίλησε με τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας - αναφορικά με τη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, μέσω της χώρας μας. Ίσως οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ ότι το Ισραήλ, πάντοτε σε συνεργασία με την NobleEnergy, είχε ανακαλύψει ήδη το κοίτασμα Tamar, 80 χιλιόμετρα δυτικά της Χάιφα, με 250 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου πρώτης ποιότητας - το μεγαλύτερο κοίτασμα που είχε ανακαλυφθεί παγκοσμίως το 2009.

Εκείνη την εποχή, τα συνολικά αποθέματα φυσικού αερίου του Ισραήλ ήταν μόλις 150 δις κυβικά μέτρα - ενώ υπέθετε κανείς ότι, το μοναδικό κοίτασμα της χώρας τότε, το Yam Tethys, το οποίο προμήθευε το 70% των αναγκών της, θα στέρευε σε λίγα χρόνια.  

Περαιτέρω, η συμφωνία του Ισραήλ με την Κύπρο διευκολύνθηκε σίγουρα από την τραπεζική κρίση στο νησί (ανάλυση μας), από τον εκβιασμό, καθώς επίσης από τη δραστική πολιτική αλλαγή που ακολούθησε - με την «αντικατάσταση» του τότε προέδρου, ο οποίος διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον πρόεδρο της Ρωσίας και την Gazprom από τον σημερινό, ο οποίος είναι με την πλευρά της Γερμανίας (άρα και των Η.Π.Α.).

Πόσο μάλλον εάν συνδέσει κανείς την κρίση με την, άνευ προηγουμένου παραδείγματος, απαίτηση της Τρόικας (ΔΝΤ. Ευρωζώνη), όσον αφορά τη συμμετοχή των καταθετών στη διάσωση των τραπεζών και την επιβολή περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων  - με πιθανό απώτερο στόχο την εκδίωξη των Ρώσων από το νησί.

Ενδεχομένως δε η εγκληματική διαχείριση της ελληνικής κρίσης χρέους, όπου η χώρα μας καταστρέφεται σταδιακά αντί να εξυγιαίνεται, να εξυπηρετεί τους ίδιους σκοπούς - αφενός μεν λόγω των σχεδίων διέλευσης του «αγωγού Λεβιάθαν» (αυθαίρετη ονομασία εκ μέρους μας) από την Ελλάδα, αφετέρου επειδή πιθανότατα υπάρχουν μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, στο θαλάσσιο υπέδαφος μας.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται πως διεξάγεται ένας υπόγειος, μυστικός πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Ρωσίας, στα πλαίσια του παγκοσμίου ενεργειακού πολέμου - όπου το Ισραήλ, σε συνεργασία προφανώς με τις Η.Π.Α., προσπαθεί να πάρει την πρώτη θέση από την Gazprom, όσον αφορά την προμήθεια της Νοτίου Ευρώπης με φυσικό αέριο (για την οποία η Gazprom έχει προτείνει τον αγωγό South Stream).

Στα πλαίσια της διαμάχης Ισραήλ και Ρωσίας φαίνεται πως εντάσσεται και το μέλλον της Συρίας - επειδή ο σημερινός πρόεδρος της Συρίας έχει υπογράψει το Μάρτιο του 2011 μία συμφωνία με το Ιράκ και το Ιράν, για τη διέλευση ενός αγωγού. Ακριβώς εκείνη την εποχή λοιπόν όπου το ΝΑΤΟ, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και στο παρασκήνιο το Ισραήλ προετοίμαζαν την κατά μέτωπο επίθεση εναντίον του προέδρου της Συρίας - υπολογίζοντας πιθανότατα ότι, ένα πλήρες χάος στη χώρα, θα κατέστρεφε εκ των πραγμάτων τις ελπίδες ενός αγωγού που θα συνέδεε το Ιράν με τη Συρία. Στον Πίνακα Ι φαίνονται τα οικονομικά μεγέθη ορισμένων από τις παραπάνω χώρες:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Οικονομικά μεγέθη 2012, σε δις $

Δείκτες	Ισραήλ	Ιράκ	Ιράν	Συρία
ΑΕΠ	246,8	130,6	483,8	64,7
Εργαζόμενοι	3,27 εκ.	8,90 εκ.	27,05 εκ.	5,54 εκ.
Ανεργία	6,3%	16,0%	15,5%	18,0%
Έλλειμμα προϋπολ./ΑΕΠ	-3,8%	+4,5%	-5,0%	-9,5%
Δημόσιο χρέος/ΑΕΠ	74,4%	./.	18,8%	44,0%
Έλλειμμα τρεχουσών συναλ.	-2,6	+20,6	-7,2	-5,1

Πηγή: CIA

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Συνεχίζοντας, με τον τρόπο αυτό οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες του Ισραήλ, οι οποίες θα ενδυναμώνονταν από την κατάκτηση μίας σημαντικής θέσης στην αγορά ενέργειας, θα ήταν πιο εύκολα πραγματοποιήσιμες - αφού θα έβγαινε από τη μέση ένας σημαντικός ανταγωνιστής, όπως είναι το Ιράν (για ορισμένους το Ισραήλ είναι το «μακρύ χέρι» των Η.Π.Α. στην περιοχή - ενώγια άλλους οι Η.Π.Α. είναι το «μακρύ χέρι» του εβραϊκού κεφαλαίου).

Συμπερασματικά λοιπόν, τόσο οι συζητήσεις για την κρίση στην Ελλάδα και την Κύπρο, όπου από την Ελλάδα εκδιώχθηκε ουσιαστικά η Gazprom* (ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ), όσο και το μέλλον της Συρίας, είναι πιθανότατα «αλληλένδετα γεγονότα»,συνδεδεμένα με τις προσπάθειες του Ισραήλ να διεκδικήσει το σημαντικό ρόλο ενός παγκόσμιου παίχτη της ενεργειακής γεωπολιτικής.

*Σημείωση: Μέτοχοι του (ανταγωνιστικού στην Gazprom) αγωγού ΤΑΡ από το Αζερμπαϊτζάν (χάρτης που ακολουθεί), ο οποίοςξεκινάει από τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας, συνεχίζοντας στην Αλβανία και υποθαλάσσια στην Ιταλία, είναι η ελβετικήAXPO με 42,5% (μέτοχοι της είναι καντόνια της Ελβετίας), η νορβηγική Statoil με 42,5% (η οποία συμμετέχει στην κοινοπραξία Σαχ Ντενίζ ΙΙ), καθώς επίσης η γερμανική E-ON με 15%.

 

Μέτοχοι της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ είναι η κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν Socar, η βρετανική ΒΡ και η γαλλική Total - οι οποίες συμμετέχουν και στη διοίκηση του ΤΑΡ. Ο ΤΑΡ επιλέχθηκε τελικά αντί του West Nabucco, επειδή έχει μικρότερο μήκος (800 χιλιόμετρα έναντι 1.326), οπότε χαμηλότερο κόστος και τέλη διέλευσης.

Σύμφωνα με ελληνική μελέτη, ο αγωγός θα δημιουργήσει τζίρο 180 εκ. € στη Βόρεια Ελλάδα κατά την κατασκευή, καθώς επίσης ετήσια 210 εκ. € κατά τη λειτουργία - ένα ελάχιστο όφελος, συγκριτικά με την Τουρκία, η οποία απαιτεί το 15% του φυσικού αερίου που θα μεταφέρεται. Εάν δε κανείς συμπεριλάβει το περιβαλλοντικό κόστος, έχοντας επιφυλάξεις σχετικά με τις δυνάμεις που θα αναλάβουν τη φύλαξη του, ίσως διαπιστώσει ότι, τα αποτελέσματα δεν είναι όπως τα φανταζόμαστε.     

Κατά πολλούς στην επιλογή του ΤΑΡ συνέβαλλε μυστικά το Ισραήλ, αφενός μεν επειδή ταιριάζει με τα σχέδια του, αφετέρου επειδή είναι μεγαλύτερη η απόσταση του από τη Ρωσία - η οποία στο παρελθόν δημιούργησε προβλήματα στο Nabucco, εισβάλλοντας τότε στη Γεωργία, από όπου θα περνούσε ο αγωγός, παρακάμπτοντας την.  

Ολοκληρώνοντας θεωρούμε ότι, το θέμα του περιβαλλοντικού κόστους σε μία τουριστική χώρα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα - ειδικά όσον αφορά τις εγκαταστάσεις στο Ιόνιο και στην Κρήτη. Εάν το 15-20% που θα κερδίζει η Ελλάδα, από τη συνολική ποσότητα εξόρυξης, αντιπαρατεθεί με τις ενδεχόμενες απώλειες στην τουριστική της βιομηχανία, πιθανότατα να δημιουργήσει τελικά ζημίες αντί κέρδη.  

Σε κάθε περίπτωση, η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου θα υποφέρει τα πάνδεινα, μετά τις νέες ανακαλύψεις στον υποθαλάσσιο χώρο της - ενώ θα υπάρξουν σε πολλές χώρες Εφιάλτες, ανάλογοι με τους δικούς μας στην Ελλάδα.           

Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright)

Αθήνα, 10. Ιουλίου 2013

viliardos@kbanalysis.com

Facebook   Twitter   Linked in