Β. Βιλιάρδος - Πολιτική, χρυσός, φούσκες και επιτόκια

http://www.analyst.gr/2013/11/26/4843/

Πολιτική, χρυσός, φούσκες και επιτόκια

 ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΙΛΙΑΡΔΟΣ

Μελετώντας τον προϋπολογισμό και βλέποντας τις ίδιες ασκήσεις επί χάρτου, με την ίδια συνταγή, μας ήλθε στο νου ο Einstein, με τη γνωστή του ρήση: «Ο ορισμός της ανοησίας είναι να επαναλαμβάνεις το ίδιο πείραμα, προσδοκώντας διαφορετικά αποτελέσματα»

«Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία της Δύσης έχει πλέον αλωθεί από την οικονομική εξουσία και είναι «υποχείριο» της – οπότε έχει τελειώσει ο ρόλος της. Η μοναδική δυνατότητα διατήρησης του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι η άμεση δημοκρατία, σε περιβάλλον μικτής οικονομίας – ενώ οι οδυνηρές εναλλακτικές είναι οι κεντρικά κατευθυνόμενες οικονομίες, με τις εκάστοτε σημαντικές ιδιαιτερότητες τους: ο εθνικοσοσιαλισμός και ο κομμουνισμός».

 .

Άρθρο

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας προσπάθησε να καθησυχάσει τους Γερμανούς, σε σχέση με την παραμονή του στην εξουσία, διαβεβαιώνοντας τους ότι, υπάρχουν αρκετοί «προδότες» βουλευτές στην αντιπολίτευση - με τους οποίους θα μπορούσε να κλείσει τυχόν «κενά» που θα παρουσιάζονταν στα κόμματα της συγκυβέρνησης, οπότε δεν υπάρχει φόβος να πέσει πριν ή κατά τη διάρκεια της προεδρίας της Ευρώπης.

Άλλωστε έχει δοκιμάσει με επιτυχία τη συνταγή, αποδεκατίζοντας ένα «όμορο» κόμμα, με τη μέθοδο της «υπεξαίρεσης» των βουλευτών του – με αντίτιμο μία θέση στη Βουλή ή/και στην κυβέρνηση. Σύμφωνα δε με ορισμένους κακόπιστους σχολιαστές του, «κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια» – έχοντας προσωπική εμπειρία στην «καθαίρεση» ενός κόμματος, το οποίο στη συνέχεια τον επιβράβευσε με τη θέση του προέδρου του.

Ακόμη ένας πρωθυπουργός λοιπόν εξευτελίζει διεθνώς την Ελλάδα, συνεχίζοντας παράλληλα την «επαιτεία», την ανερυθρίαστη ζητιανιά καλύτερα του προκατόχου του – ενώ η Γερμανία, η οποία τον ελέγχει πλήρως,διαθέτοντας πιθανότατα «τεκμήρια πολιτικής διαφθοράς» του κόμματος που ηγείται, δεν έχει καμία αντίρρηση να συνεχίσει να τον ενισχύει.

Άλλωστε τα λόγια δεν κοστίζουν απολύτως τίποτα – ενώ τόσο το κυβερνών κόμμα, όσο και ο πρωθυπουργός, ταιριάζουν περισσότερο στα σχέδια της. Θα ήταν όμως καλό να γνωρίζει ο Έλληνας πρωθυπουργός ότι οι Γερμανοί, από τη φύση τους, αντιπαθούν την αποστασία, όσο ίσως κανένας άλλος λαός – γεγονός που θα το διαπιστώσει πολύ σύντομα.

 .

Ο ΧΡΥΣΟΣ

Ανεξάρτητα όμως από την «τραγική φαιδρότητα» της πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης δυστυχώς της αξιωματικής αντιπολίτευσης (έχουμε την, ας ελπίσουμε λανθασμένη, εντύπωση ότι, εάν κυβερνούσε, θα ανακαλύπταμε πως δεν έχουμε δει ακόμη τίποτα), στις διεθνείς αγορές τα πράγματα εξελίσσονται ραγδαία – ενώ, κρίνοντας από την πτώση της τιμής του χρυσού (διάγραμμα), προβλέπεται από τις αγορές παγκόσμιος αποπληθωρισμός. Στη συνέχεια υπερπληθωρισμός, ο οποίος θα «αποτελειώσει» την ήδη καμένη γη – εάν φυσικά συνεχίσει να ακολουθείται η ίδια πολιτική.

.

Πτώση της τιμής του χρυσού.
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Η Goldman Sachs πάντως «μαντεύει» μία πολύ μεγάλη πτώση της τιμής του χρυσού για το 2014, της τάξης του -15% (από -26% το 2013), στα επίπεδα των 1.057 $ ανά ουγγιά. Τεκμηριώνει δε τη θέση της με το ότι, επειδή η τιμή του χρυσού έχει σχέση με την ποσότητα των χρημάτων που κυκλοφορούν, η προβλεπόμενη μείωση τους από τη Fed ενωρίτερα του αναμενομένου, θα οδηγήσει στην πτώση της (άρα και στην κατάρρευση των χρηματιστηρίων, επιβεβαιώνοντας ακόμη μία φορά την κατάρα της Fed).

Εν τούτοις, είναι αρκετοί αυτοί που αναρωτιούνται γιατί αυξάνει τις αγορές χρυσού, αφού προβλέπει πτώση της τιμής του – με τελευταία ενέργεια της την αγορά ολόκληρου του χρυσού της Βενεζουέλας έναντι 1,84 δις $, μέσω ενός Swap διαρκείας 7 ετών.

Ο σοσιαλισμός της Καραϊβικής, όπως αποκαλείται η πολιτική της χώρας, η οποία μαστίζεται από έναν υπερπληθωρισμό άνευ προηγουμένου (283% ετήσια), κινδυνεύει πάντως να χρεοκοπήσει – γεγονός που αποδεικνύει το πόσο δύσκολος είναι ο χειρισμός ενός εθνικού νομίσματος, από ανίκανους πολιτικούς. Επίσης αποδεικνύει πόσο επικίνδυνοι είναι οι «χαρισματικοί ηγέτες», οι οποίο αφήνουν πίσω τους συνήθως «καμένη γη».

Κατά τη διάρκεια της τεράστιας αυτής αγοράς της Goldman Sachs, η τιμή του χρυσού κατέρρευσε βραχυπρόθεσμα και σταμάτησε για λίγο η διαπραγμάτευση του – αν και πολλοί το συνδύασαν με τις υποψίες της Βρετανίας, καθώς επίσης με τις έρευνες που δρομολόγησε, σε σχέση με τη χειραγώγηση της τιμής του χρυσού.

 .

ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ

Περαιτέρω, ορισμένοι σοβαροί οικονομολόγοι θεωρούν ότι, οι φούσκες στα χρηματιστήρια θα μπορούσαν να αποφευχθούν, εάν υπήρχε ο κανόνας του χρυσού – η σύνδεση δηλαδή της ποσότητας των χρημάτων που εκτυπώνονται, με το χρυσό. Χωρίς βέβαια να είναι κανείς απόλυτος, η εμπειρία της φούσκας του 1920, καθώς επίσης της κατάρρευσης του 1929 που ακολούθησε (διάγραμμα), αποδεικνύει το αντίθετο – αφού τότε το δολάριο, συνεχώς από το 1879, ήταν συνδεδεμένο με το χρυσό.

.

Μέσος όρος των τιμών των μετοχών από το 1920 έως το 1932

.

Ειδικότερα, όταν ισχύει ο κανόνας του χρυσού, αυτό που επηρεάζεται είναι η σχέση μεταξύ των αποθεμάτων χρυσού, καθώς επίσης των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούν – όπου στις περισσότερες χώρες οι κεντρικές τράπεζες φροντίζουν έτσι ώστε, κατ’ ελάχιστο το 40% των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούν να είναι καλυμμένα με χρυσό.

Όταν όμως το εμπορικό τραπεζικό σύστημα μέσω του «πολλαπλασιαστή χρήματος», των πιστώσεων δηλαδή που παρέχει, αυξάνει σε μεγάλο βαθμό την ποσότητα χρήματος, δεν έρχεται σε αντίθεση με τον κανόνα του χρυσού – γεγονός που συνέβη το 1920.

Από την άλλη πλευρά, όταν μία κεντρική τράπεζα έχει στη διάθεση της μεγάλα αποθέματα χρυσού, τότε μπορεί μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να αυξήσει μαζικά την ποσότητα των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούν –γεγονός που επίσης συνέβη το 1920, όπου η Fed είχε στην κατοχή της τεράστιες ποσότητες χρυσού, οπότε δεν εμποδιζόταν από τον κανόνα η επεκτατική πολιτική χρήματος που ακολούθησε.

Την ίδια εποχή, η κατάσταση της Τράπεζας της Αγγλίας ήταν εντελώς διαφορετική – αφού είχε ελάχιστα αποθέματα χρυσού στη διάθεση της, οπότε ήταν υποχρεωμένη να υφίσταται τις συνέπειες ενός υπερεκτιμημένου νομίσματος (στερλίνα). Τα βασικά της επιτόκια δε ήταν αναγκαστικά πολύ υψηλά, μετά την υιοθέτηση του κανόνα του χρυσού το 1925.

Η Fed προσπάθησε τότε να βοηθήσει την Αγγλία, μειώνοντας το 1927 τα επιτόκια της – γεγονός όμως που προκάλεσε την κατακόρυφη άνοδο της Wall Street, παρά τη σύνδεση της Fed με τον κανόνα του χρυσού. Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνονται τα βασικά επιτόκια στην Αγγλία και τις Η.Π.Α. – όπου διαπιστώνεται ότι ήταν χαμηλότερα στην Αγγλία, από το 1925 έως το 1929.

.

Τα βασικά επιτόκια στην Αγγλία (διακεκομμένη γραμμή) και τις Η.Π.Α.
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Κοιτώντας το διάγραμμα κανείς πιο προσεκτικά διαπιστώνει ότι, η Τράπεζα της Αγγλίας προσπάθησε το 1925 να μειώσει τα επιτόκια της - υποχρεώθηκε όμως να αλλάξει αμέσως πορεία, λόγω της αύξησης των επιτοκίων από τη Fed. Στις αρχές του 1927 η Τράπεζα της Αγγλίας δοκίμασε ξανά να μειώσει το βασικό της επιτόκιο – με επιτυχία αυτή τη φορά, επειδή η Fed τη βοήθησε, μειώνοντας και αυτή τα επιτόκια της.

Την περίοδο 1928-29 η Fed, προσπαθώντας να αναχαιτίσει την άνοδο των χρηματιστηρίων, την εκτός ελέγχου κερδοσκοπία δηλαδή, άλλαξε πορεία – αυξάνοντας σε χρόνο ρεκόρ τα επιτόκια της. Η Τράπεζα της Αγγλίας την ακολούθησε αμέσως, χωρίς όμως τελικά να αποφευχθεί το μεγάλο κραχ – ενώ η σχέση εκείνης της εποχής με τη σημερινή φαίνεται καθαρά στο διάγραμμα που ακολουθεί.

.

Ιστορικά επίπεδα χρέους ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Αυτό που συμπεραίνεται πάντως από την κρίση του 1929 είναι το ότι, εάν θέλει να εμποδίσει κανείς τις φούσκες, θα πρέπει να «ρυθμίσει» κυρίως το τραπεζικό σύστημα – όχι το συναλλαγματικό.

Επομένως, ο κανόνας του χρυσού δεν μπορεί να μας προστατεύσει από τις φούσκες – όπου, στην προκειμένη περίπτωση, ο διαχωρισμός των τραπεζών σε επενδυτικές και αμιγώς εμπορικές, καθώς επίσης η άμεση απαγόρευση των χρηματοπιστωτικών όπλων μαζικής καταστροφής (παράγωγα), θα ήταν η μοναδική δυνατότητα.

 .

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ολοκληρώνοντας, παρά το ότι ο βασικός δείκτης των Η.Π.Α. ακολουθεί πιστά την πορεία της αύξησης του Ισολογισμού της Fed (διάγραμμα), οπότε ο περιορισμός της ρευστότητας που σχεδιάζεται θα προκαλούσε την ελεγχόμενη πτώση των χρηματιστηρίων (μέσω της προσεκτικής, σταδιακής μείωσης των πακέτων QE), έχουμε την άποψη πως κάτι απρόβλεπτο θα συμβεί – το οποίο θα μας οδηγήσει ξανά σε μία χρηματιστηριακή κατάρρευση.

.

Το ισοζύγιο της Fed (πράσινο) και ο δείκτης S&P500 (μπλε) το 2013.
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Εάν αυτό «το απρόβλεπτο κάτι» θα είναι η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων, λόγω φόβων υπερπληθωρισμού, είναι κάτι που θα αποδειχθεί σύντομα – το αργότερο εντός του 2014.

Σε κάθε περίπτωση, τα χρηματιστήρια δεν μπορούν να ανεβαίνουν συνέχεια, «ερήμην» της πραγματικής οικονομίας, όπως συμβαίνει ξανά σήμερα – ενώ έχουμε την εντύπωση ότι οι περισσότεροι «επενδυτές», παρά το ότι ακολουθούν υποχρεωτικά την τάση κερδίζοντας τεράστια ποσά, είναι «με το χέρι στη σκανδάλη» – κάτι που ίσως σημαίνει ότι, «το απρόβλεπτο κάτι» θα μπορούσε να είναι η πρώτη μαζική πώληση μετοχών, από κάποιο ισχυρό επενδυτικό κεφάλαιο.