Β. Βιλιάρδος - Ευρωζώνη, τελευταία ευκαιρία

http://www.analyst.gr/2013/12/14/5214/3/

Ευρωζώνη, τελευταία ευκαιρία

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΙΛΙΑΡΔΟΣ

Το ρίσκο τραπεζικών πτωχεύσεων θα επιβαρύνει τους μετόχους τους, αμέσως μετά τους καταθέτες τους ενώ, στο τέλος, τους φορολογουμένους πολίτες των εθνικών τραπεζών – εάν υποθέσουμε βέβαια ότι θα υπάρχουν εθνικές τράπεζες

()

“Οι περισσότεροι εξακολουθούν να αναμασούν «το θρίλερ του χρέους», καθώς επίσης τον, μάλλον ακατάσχετο, βερμπαλισμό των «αντιμνημονιακών κομμάτων»: Είναι μη βιώσιμο και πρέπει να διαγραφεί ή, έστω, να αναδιαρθρωθεί το χρέος; Η λύση των προβλημάτων μας είναι η δραχμή, αφού έτσι θα μπορούμε να κόβουμε μόνοι μας χρήματα και να σωθούμε ως δια μαγείας; Θα καταργήσουμε τα μνημόνια μονομερώς, χωρίς να διακινδυνεύουμε τις δανειακές συμβάσεις; Η Ευρώπη δεν θα άντεχε τη χρεοκοπία της Ελλάδας, οπότε μπορούμε να την εκβιάσουμε;    

Από την άλλη πλευρά η πλήρης αποστασιοποίηση των Ελλήνων, η παντελής έλλειψη αντίδρασης, η σιωπή των «αμνών» καλύτερα πριν από τη σφαγή τους, δεν έχει να κάνει απλά με τα ερωτηματικά που τους βασανίζουν ή με τις αυθαίρετες απαντήσεις – ούτε με την κατάθλιψη και τις συνέπειές της. Πρωτίστως οφείλεται σε έναν βαθιά ριζωμένο ατομικισμό, τον οποίο το σύστημα καλλιέργησε, με επιτυχία προφανώς, επί σειρά δεκαετιών.

Ακόμα και στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, ο «νομοταγής Έλληνας πολίτης» δεν αντιλαμβάνεται ότι, κανείς δεν μπορεί να μας νικήσει όταν είμαστε ενωμένοι, για έναν κοινό και ξεκάθαρο σκοπό. Όμως, η ένωση και η συλλογικότητα προϋποθέτουν, έστω σε ένα βαθμό, το συμβιβασμό και την αναγνώριση του άλλου, ως άξιου σεβασμού – δεδομένο που προσκρούει δυστυχώς στην κλασική ελληνική έκφραση «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε;

Ο ατομικισμός είναι επίσης αλληλένδετος με μία πρωτοφανή έλλειψη παιδείας, καθώς επίσης με μία συλλογική αυταπάτη. Όπως φαίνεται λοιπόν, και σε αυτό το κομμάτι έκανε πολύ καλή δουλειά το σύστημα, μέσω της ατελέστατης εκπαίδευσης – όπως επίσης μέσω των «συστημικών» ΜΜΕ, τα οποία επί δεκαετίες έτρεφαν τους θεατές, τους ακροατές και τους αναγνώστες τους με σκουπίδια (τελευταία και με τούρκικες σαπουνόπερες από κάποια κανάλια, τα οποία φαίνεται πως θαυμάζουν τον αθάνατο οθωμανικό πολιτισμό).

Κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν στρατιές «λοβοτομημένων» οι οποίοι, μετά από μία τελική πλύση εγκεφάλου, απλά αναπαράγουν άθλια στερεότυπα και σαθρά πρότυπα – ενώ είναι ανίκανοι για συνδυαστική σκέψη και για απλή λογική

Ολοκληρώνοντας, μόνο εάν παραλύσει ο μηχανισμός που συντηρεί αυτό το σύστημα, το σύστημα θα καταρρεύσει. Ο μηχανισμός όμως αυτός δεν παραλύει μόνο με διαδηλώσεις και με διαμαρτυρίες. Εμείς οι ίδιοι τον συντηρούμε: με το να πληρώνουμε αυτά που μας επιβάλλει, με το να πηγαίνουμε υπάκουα στη δουλειά μας, με το να μη φέρνουμε αντιρρήσεις, με το να φοβόμαστε τον ίσκιο μας και με το να μην βλέπουμε τίποτα άλλο, πέρα απ’ την μίζερη ζωούλα μας και τον μικρόκοσμό μας.

Για να το πούμε απλά, εάν παραλύσουμε τον μηχανισμό που παράγει χρήματα και διεφθαρμένα κόμματα ή πολιτικούς, τότε αυτό το σαθρό σύστημα θα καταρρεύσει – αφού αυτό εξαρτάται από εμάς και όχι εμείς από αυτό.

Σε αυτή τη θέση βέβαια ο κλασικός αντίλογος των υπερασπιστών της υποτέλειας είναι ότι, θα κυριαρχήσει το χάος και η αναρχία. Όμως, είναι αδιαμφισβήτητο πλέον ότι ζούμε «κατ’ επίφαση εν τάξει» – εκτός εάν «τάξη» θεωρείται να μην ξέρεις τι φόρους θα σου επιβάλλουν την επόμενη εβδομάδα, αν θα έχεις δουλειά αύριο ή όχι, αν θα μπορείς να πληρώσεις φάρμακα, αν πρέπει να μεταναστεύσεις για να επιβιώσεις, αν τα νοσοκομεία θα έχουν γάζες, αν τα σχολεία θα συνεχίσουν να λειτουργούν και αν τα παιδιά σου θα έχουν το δικαίωμα να ονειρεύονται.

Ίσως πρέπει λοιπόν να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας – όχι όμως για να την παραδώσουμε ξανά σε κάποιον άλλον……” .

 .

Ανάλυση

Κρίνοντας από τις τελευταίες συζητήσεις, στις οποίες επικράτησε ξανά η θέση της Γερμανίας, η επείγουσα τραπεζική ένωση της Ευρωζώνης, την οποία θα ακολουθούσε η  δημοσιονομική και η πολιτική, δεν πρόκειται να συμβεί – γεγονός που σημαίνει ότι, το νόμισμα χωρίς πατρίδα, το ευρώ, η «κατασκευή» του οποίου είναι εξαιρετικά προβληματική, θα συνεχίσει να υπηρετεί μονομερώς τη Γερμανία.

Επιλέγοντας πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, να εισέλθουν στο ίδιο «κλουβί με τα θηρία»,ελπίζοντας να «εξημερωθούν» και να γίνουν αλληλέγγυα μεταξύ τους, έχουν πλέον εγκλωβιστεί – χωρίς καμία προοπτική για -το μέλλον τους, επειδή εάν δεν δημιουργηθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, οι δυνατότητες τους να ανταγωνιστούν τη Γερμανία είναι μηδενικές.

Ειδικότερα, εάν δεν δώσει κανείς σημασία στις «πομπώδεις» ανακοινώσεις περί διάσωσης του ευρώ με κάθε θυσία, επιλέγοντας να διαβάσει τα «μικρά γράμματα», θα διαπιστώσει πως μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, οι τραπεζικές διασώσεις θα παραμείνουν θέμα των εθνικών κρατών – τα οποία θα τις χρηματοδοτούν με δικά τους μέσα και όχι απ’ ευθείας από το ESM (τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας, ο οποίος θα μετατραπεί στο ΔΝΤ της Γερμανίας).

Συνεχίζοντας, αυτό που μας προξενεί μεγάλη εντύπωση δεν είναι το ότι επιβάλλεται η Γερμανία, αλλά η προθυμία, με την οποία όλοι οι ηγέτες της Ευρωζώνης αποδέχονται την ηγεμονία της – παρά το ότι γνωρίζουν, τουλάχιστον στο θέμα της τραπεζικής ένωσης, πως αυτά που συμφωνήθηκαν θα επιδεινώσουν τις υφεσιακές πιέσεις στις οικονομίες τους.

Η αιτία είναι το ότι, η ΕΚΤ θα τοποθετήσει κάτω από την εποπτεία της συνολικά 128 μεγάλες τράπεζες –ερευνώντας τους ισολογισμούς τους, για να ανακαλύψει τα επισφαλή δάνεια. Στη συνέχεια, θα δρομολογήσει τις γνωστές μας «προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων» (stress test), υποχρεώνοντας εκείνες τις τράπεζες, οι οποίες θα αποδειχθεί πως δεν έχουν τα αναγκαία κεφάλαια, να προβούν στην αύξηση τους.

Γνωρίζοντας το οι τράπεζες, είναι προφανές ότι θα μειώσουν τα ρίσκα τους, περιορίζοντας τα δάνεια τους προς την πραγματική οικονομία – με αποτέλεσμα να ενταθεί επικίνδυνα η παγίδα ρευστότητας, να μειωθούν οι τιμές των προϊόντων και να κλιμακωθεί η ύφεση σε πολλές χώρες, εξελισσόμενη σεαποπληθωρισμό.

Περαιτέρω, επανερχόμαστε στον ίδιο «φαύλο κύκλο» – όπου οι τράπεζες έσωζαν τα κράτη αγοράζοντας τα ομόλογα τους, χρεοκοπούσαν εξ αυτού  και στη συνέχεια τα κράτη έσωζαν τις τράπεζες, με χρήματα των φορολογουμένων τους. Στην ιστορία λοιπόν με τους δύο μεθυσμένους, οι οποίοι στηρίζονται μεταξύ τους για να μην πέσουν στο έδαφος – αδιαφορώντας εντελώς για το τι συμβαίνει γύρω τους.

Εάν τώρα, όπως λέγεται, απαγορεύσει η ΕΚΤ τις αγορές κρατικών ομολόγων από τις τράπεζες, για να μην κινδυνεύουν όταν τυχόν χρεοκοπούν τα κράτη, τότε θα έχουν τοποθετηθεί οι βάσεις πτώχευσης των κρατών, αποκλειστικά και μόνο εις βάρος των πολιτών τους – γεγονός που θα πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα τις χώρες του Νότου, οι οποίες θα μετατραπούν σε χρεοκοπημένα προτεκτοράτα, απόλυτα εξαρτημένα από την ΕΚΤ και τη Γερμανία.

Αντί λοιπόν να υποχρεωθούν οι τράπεζες να συνεισφέρουν περισσότερα χρήματα σε ένα κοινό ταμείο διάσωσης, είτε δικής τους, είτε των καταθέσεων τους, καθώς επίσης να δρομολογηθεί ο διαχωρισμός τους σε επενδυτικές και εμπορικές, έτσι ώστε να είναι πιο ασφαλείς οι καταθέτες τους, η Ευρώπη, η Γερμανία δηλαδή, «θεσμοθετεί» την απόλυτη κυριαρχία των μεγάλων τραπεζών.

Την ίδια στιγμή, μεταφέρεται το ρίσκο τυχόν τραπεζικών πτωχεύσεων στους μετόχους τους, αμέσως μετά στους καταθέτες τους (haircut) και, τέλος, στους φορολογουμένους πολίτες των εθνικών τραπεζών – εάν υποθέσουμε βέβαια ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν εθνικές τράπεζες αφού, κρίνοντας τουλάχιστον από την Ελλάδα, ο ενδιάμεσος ιδιοκτήτης τους, το ΤΧΣ, έχοντας τη συντριπτική πλειοψηφία των μετοχών τους, θα τις πουλήσει στις ξένες μεγαλύτερες.

Στην περίπτωση αυτή θα καλούνται, για παράδειγμα, οι Έλληνες ή οι Ιταλοί να διασώζουν τράπεζες τυπικά δικές τους και ουσιαστικά γερμανικές – επειδή διαφορετικά θα χάνουν τις καταθέσεις τους. Πιθανότατα λοιπόν η Γερμανία θα εξασφαλίσει τον έλεγχο του κυκλοφοριακού συστήματος της Ευρωζώνης, των τραπεζών δηλαδή, θέτοντας κάτω από την απόλυτη ηγεμονία της όλες τις χώρες.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ

Εάν οι ευρωπαϊκές χώρες, υιοθετώντας το κοινό νόμισμα, γνώριζαν πως δεν θα ακολουθούσε η τραπεζική, η δημοσιονομική, καθώς επίσης η πολιτική ένωση της Ευρώπης, τότε στην κυριολεξία αυτοκτόνησαν – αφού είναι αδύνατον να ανταγωνιστούν τη Γερμανία.

Απλά και μόνο η εσωτερική αγορά της (100 εκ. άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας και μέρους της Ελβετίας), επιτρέπει στις επιχειρήσεις της να αναπτύσσονται πολύ πιο εύκολα - αυξάνοντας τα μεγέθη τους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην μπορούν να τις ανταγωνισθούν οι άλλες χώρες. Στη συνέχεια, εισβάλλοντας χωρίς συναλλαγματικά ή άλλα ρίσκα στα υπόλοιπα κράτη της Ευρωζώνης μπορούν, χρησιμοποιώντας μεθόδους «damping», να κυριαρχήσουν πλήρως στις αγορές τους.

Αναλυτικότερα, χαμηλώνουν στην αρχή τις τιμές πώλησης κάτω του κόστους, «επιδοτούμενες» από τις υψηλότερες τιμές στην εσωτερική τους αγορά – με αποτέλεσμα να κλείνουν ή να εξαγοράζουν τις ανταγωνιστικές επιχειρήσεις. Αφού συμβεί αυτό, τότε αυξάνουν τις τιμές στις χώρες που μονοπωλούν, μειώνοντας τες πλέον στη δική τους – οπότε επιδοτείται ουσιαστικά το βιοτικό επίπεδο των Γερμανών, εις βάρος των Ολλανδών, των Ελλήνων, των Ιταλών κοκ.

Οι γερμανικές επιχειρήσεις έχουν ένα ακόμη ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σήμερα, σαν αποτέλεσμα της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης – από την οποία, όπως είναι γνωστό, τρέφεται η Γερμανία, όσο καμία άλλη χώρα στον πλανήτη, αφού εισρέουν στην οικονομία της πολύ μεγάλα ποσά χρημάτων, με μηδενικό κόστος (χαμηλά επιτόκια), διευκολύνοντας την αύξηση των εξαγωγών και του ΑΕΠ της, οπότε των εσόδων του δημοσίου της, χωρίς να ανατιμάται το νόμισμα της.  Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη των γερμανικών τόκων, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ της χώρας:

.

Τόκοι του δημοσίου στη Γερμανία (ποσοστά επί του ΑΕΠ).

(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Η εξέλιξη δε των επιτοκίων δανεισμού της Γερμανίας, ειδικά μετά το ξέσπασμα της κρίσης (2007), τεκμηριώνει με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο τα τεράστια οφέλη της – εις βάρος φυσικά όλων των υπολοίπων κρατών:

 .

Πραγματικό (αποπληθωρισμένο) επιτόκιο του γερμανικού-δημοσίου (σε ποσοστά του χρέους του εκάστοτε προηγουμένου έτους).

(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Επανερχόμενοι στα τεράστια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των εταιρειών της, οφείλουμε να σημειώσουμε πωςόταν ένα κράτος δανείζεται με χαμηλά επιτόκια, τότε το ίδιο συμβαίνει με τις τράπεζες, καθώς επίσης με όλους τους υπόλοιπους οφειλέτες – τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Στα πλαίσια αυτά, η βιομηχανία, καθώς επίσης όλες οι υπόλοιπες εταιρείες της Γερμανίας, εξοικονομούν τόσο μεγάλα ποσά από τους τόκους (γράφημα που ακολουθεί), τα οποία τις καθιστούν «de facto» ασυναγώνιστες– σε σχέση με τις επιχειρήσεις των άλλων «εταίρων» της.

.

Εξοικονόμηση τόκων των γερμανικών επιχειρήσεων

(πορτοκαλί = επιτόκιο παλαιών χρεών, μπλε = επιτόκιο νέων χρεών, πράσινο = εξοικονόμηση).

(*Πατήστε στην εικόνα μεγέθυνση)

 .

Όπως φαίνεται από το γράφημα, η εξοικονόμηση των γερμανικών επιχειρήσεων μόνο από τους τόκους έως το 2016 φτάνει στα 70 δις € – όπου τα παλαιά δάνεια τους είχαν επιτόκιο 5,68%, ενώ τα καινούργια μόλις 2,84%. Προφανώς είναι αδύνατον να τις ανταγωνιστούν οι ελληνικές ή άλλες επιχειρήσεις, όταν όχι μόνο χρεώνονται με πολύ υψηλότερα επιτόκια, αλλά δυσκολεύονται ακόμη και οι υγιείς να εξασφαλίσουν το δανεισμό τους.

Εάν δε προσθέσουμε στους τόκους τη συνεχώς αυξανόμενη φορολόγηση των ελληνικών επιχειρήσεων, το κόστος της γραφειοκρατίας και όλα τα υπόλοιπα, τότε θα κατανοήσουμε πως η υπεροχή της Γερμανίας δεν οφείλεται σε κάποιο θαύμα -  αλλά στις οικονομικές συνθήκες που έχει εξασφαλίσει η κυβέρνηση της, με τη βοήθεια της ζώνης του ευρώ, εις βάρος όλων των υπολοίπων.

Συμπεραίνουμε λοιπόν πως κάτω από τις παραπάνω προϋποθέσεις δεν υπάρχει μέλλον για καμία χώρα της Ευρωζώνης – όσο η Γερμανία έχει τα παραπάνω πλεονεκτήματα, με αποτέλεσμα να εισβάλλει οικονομικά σε όλα τα κράτη, τα οποία αδυνατούν να προστατεύσουν τα σύνορα τους.

Επομένως, υπάρχουν δύο μόνο λύσεις για τη ζώνη του ευρώ, εκ των οποίων η δεύτερη είναι ίσως προτιμότερη, κάτω από τις συνθήκες που έχει δημιουργήσει η παγκοσμιοποίηση:

(α)  Η ελεγχόμενη διάλυση της, έτσι ώστε όλες οι χώρες που την αποτελούν να επιστρέψου στην αφετηρία – ανακτώντας τη νομισματική τους κυριαρχία, για να προστατεύουν καλύτερα τις οικονομίες τους.

(β)  Η εκδίωξη της Γερμανίας από την Ευρωζώνη, έτσι ώστε να μπορέσουν να ενωθούν ισότιμα όλες οι υπόλοιπες χώρες – τραπεζικά, δημοσιονομικά και πολιτικά δηλαδή, δημιουργώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.

Άλλη λύση δεν υπάρχει και δεν πρόκειται φυσικά να υπάρξει – ενώ, εάν αργήσει να συνειδητοποιηθεί, τα επακόλουθα για όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, θα είναι εξαιρετικά οδυνηρά.

Ο ΥΠΟΛΟΙΠΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ

Έχοντας αναφερθεί σε πολλές αναλύσεις μας στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες ανεξαιρέτως οι περιοχές του πλανήτη, το γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζει τις βασικές τους ασθένειες από γερμανικής «σκοπιάς» – τις χρηματοπιστωτικές φούσκες ειδικότερα, η ενδεχόμενη «έκρηξη» των οποίων θα προκαλέσει τεράστιες ζημίες στον πλανήτη.

.

(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Κατά την άποψη μας, το ασφαλέστερο λιμάνι είναι ακόμη η Ευρώπη – ενώ η «απελευθέρωση» της από τη Γερμανία θα έλυνε το μεγαλύτερο μέρος των προβλημάτων της. Από την άλλη πλευρά, η πλέον επικίνδυνη περιοχή, παρά το ότι δεν εμφανίζεται στο «χάρτη», είναι η Ιαπωνία – η οποία ευρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.

Οι Η.Π.Α. βέβαια, εάν χειρισθούν σωστά την ποσοτική χαλάρωση (γράφημα που ακολουθεί), παράλληλα με τις αυξημένες δυνατότητες τους πλέον στην ενέργεια, θα μπορέσουν ίσως να ξεφύγουν πρώτες από την κρίση – την οποία φυσικά οι ίδιες προκάλεσαν και εξήγαγαν στον πλανήτη.

 .

(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Με βάση το γράφημα, η αποτελεσματικότητα των «προγραμμάτων χαλάρωσης» εξαρτάται αφενός μεν από τα χρήματα που δαπανώνται, αφετέρου από το τι κάνουν οι άνθρωποι με αυτά τα χρήματα.

Εάν οι άνθρωποι αγοράσουν αντικείμενα που ρευστοποιούνται άμεσα (μετοχές κλπ. – «πράσινος δρόμος»), τότε η αποτελεσματικότητα θα είναι μηδαμινή. Εάν συμβεί το αντίθετο («λευκός δρόμος»), εάν δηλαδή επενδυθούν τα χρήματα στην πραγματική οικονομία, τότε το πρόγραμμα θα αποδειχθεί εξαιρετικά επιτυχημένο.

 .

ΕΠΙΛΟΓΟΣ  

Είμαστε απολύτως πεπεισμένοι ότι, όλοι σχεδόν οι Ευρωπαίοι Πολίτες, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα με εμάς – αφού όλοι υποφέρουμε από την κατάλυση της Δημοκρατίας, από τη δικτατορία των αγορών, από τις επεκτατικές βλέψεις της πρωσικής Γερμανίας, από την ανεπάρκεια των πολιτικών, από τη διαφθορά, από τη διαπλοκή κοκ.

Ειδικά όσον αφορά τους Γερμανούς Πολίτες οι οποίοι, από πολλά χρόνια τώρα, έχουν υποχρεωθεί σε μία διαρκή πολιτική λιτότητας, συνδυασμένη με τρομακτικές φορολογικές επιδρομές, προς όφελος της ισχυροποίησης του κράτους τους, θεωρούμε ότι είναι ίσως αυτοί που υποφέρουν περισσότερο από όλους μας – υποθέτοντας φυσικά ότι δεν θέλουν να βιώσουν ξανά τα αποτελέσματα ενός παγκοσμίου πολέμου.

Αν και θεωρούμε λοιπόν ότι, δεν είμαστε οι μοναδικοί, οι οποίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα, ενώ πιστεύαμε ανέκαθεν στην Ευρωπαϊκή Ιδέα, είμαστε παράλληλα υποχρεωμένοι να λάβουμε τα μέτρα μας – να μην επιτρέψουμε δηλαδή τον περαιτέρω εξευτελισμό ή/και το διασυρμό μας, την άσκοπη κατάλυση της εθνικής μας κυριαρχίας, τη λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής μας περιουσίας, καθώς επίσης την καταδίκη της πατρίδας μας σε μία «κυλιόμενη χρεοκοπία». Στα πλαίσια αυτά, η έγκαιρη αναζήτηση πραγματικών, πρακτικών και εφαρμόσιμων λύσεων, ακόμη και ανατρεπτικών, είναι ίσως η μεγαλύτερη υποχρέωση μας.

Οι λύσεις αυτές οφείλουν να είναι αρχικά μέσα στα πλαίσια της Ενωμένης Ευρώπης και του κοινού νομίσματος – σημαντικότατα επιτεύγματα, τα οποία δεν πρέπει σε καμία απολύτως περίπτωση να θυσιάσουμε, επειδή μία και μόνο χώρα δημιουργεί προβλήματα. Εν τούτοις, οφείλουμε να ερευνήσουμε και άλλες δυνατότητες, οι οποίες θα εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνο από εμάς – αφού δεν μπορούμε να επιβάλλουμε τις απόψεις μας, όσο και αν το επιθυμούμε.

Σε κάθε περίπτωση φυσικά, θα ήταν προτιμότερο όλων το να αποβληθεί η Γερμανία, εάν συνεχίσει να παραμένει αδιάλλακτη και μη συνεργάσιμη – αφού, εάν καθυστερήσει η τραπεζική, η πολιτική, καθώς επίσης η δημοσιονομική ένωση, με την παράλληλη «ενεργοποίηση» της ΕΚΤ (Ευρωομόλογα κλπ.), η ήδη «παραπαίουσα» Ευρωζώνη θα καταδικαστεί αμετάκλητα.