Ο Α. ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΧΟΛΙΑΖΕΙ ΤΟΝ ΡΑΝΤ ΠΩΛ

Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΧΟΛΙΑΖΕΙ ΤΟΝ ΡΑΝΤ ΠΩΛ

Τα Ορια της Απόλυτης Ελευθερίας

Ο αμερικανός βουλευτής [Ο ΡΑΝΤ ΠΩΛ, ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΓΝΩΣΤΟΥ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ (ΙΔΕ ΠΕΡΙ ΑΥΤΟΥ ΕΚΤΕΝΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΝ ΣΤΟ 'ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΠΑΝΘΕΟΝ') ΡΟΝ ΠΩΛ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ, ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ (ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΗΝ ΕΝΔΟΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΙ -ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΔΕΝ ΧΡΗΖΕΙ ΤΟ 'ΚΟΜΜΑ' ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ, ΑΛΛΑ Η ΒΑΣΙ ΜΕ ΠΟΛΥ ΣΚΛΗΡΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ-ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΟΜΜΑ)] Ράντ Πώλ από το Κεντάκυ προκάλεσε τον τελευταίο καιρό έντονες συζητήσεις στις ΗΠΑ με τις απόψεις που κατέθεσε για τον γενικότερο περιορισμό των κρατικών παρεμβάσεων όχι μόνο την οικονομική αλλά και στην κοινωνική ζωή. Επιμένοντας πως το κράτος δημιουργεί προβλήματα αντί να προσφέρει λύσεις ο αμερικανός βουλευτής υποστήριξε πως και ο νόμος περί ατομικών δικαιωμάτων του 1964 (Civil Rights Act) που κατήργησε τις φυλετικές κυρίως διακρίσεις αλλά και ο νόμος για την ευκολότερη εξασφάλιση στέγης (Fair Housing Act) αντί να λύσει περιέπλεξε τα προβλήματα. Ο δεύτερος νόμος βέβαια προκάλεσε ουσιαστικά την τελευταία παγκόσμια οικονομική κρίση.

Αντίθετα από τους ισχυρισμούς των αντιπάλων του καπιταλισμού και της ελεύθερης οικονομίας η κρίση των στεγαστικών δανείων, απ’ όπου και ξεκίνησε το καταστρεπτικό οικονομικό τσουνάμι, δεν υπήρξε προιόν κρίσης του συστήματος των ελεύθερων οικονομικών συναλλαγών και του «ασύδοτου» τραπεζικού συστήματος. Προήλθε αντίθετα από την νομική υποχρέωση που είχαν οι αμερικανικές τράπεζες να χορηγούν στεγαστικά δάνεια σε πολίτες που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να τα αποπληρώσουν. Με την κατάρρευση των τιμών των ακινήτων το συνακόλουθο παλιρροιακό κύμα κλονισμού των τραπεζών ήταν αναπόφευκτο.

Ο Πώλ υποστηρίζει πως και ο νόμος εναντίον των διακρίσεων δημιουργεί προβλήματα λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας διότι με τις συνακόλουθες ρυθμίσεις των «ενεργητικών πρωτοβουλιών» (affirmative action) διαστρεβλώνει την αγορά και προκαλεί σοβαρές κοινωνικές εντάσεις. Με τις ρυθμίσεις αυτές στις ΗΠΑ υποχρεώνονται οι επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν εργαζόμενους στη βάση κάποιας φυλετικής ισορροπίας. Υπάρχουν δηλ. φυλετικές ποσοστώσεις στο είδος των εργαζομένων που θα μπορούν να προσληφθούν. Αν έχει κλείσει λ.χ ο αριθμός των λευκών εργαζομένων που μια εταιρία δικαιούται να απασχολεί θα πρέπει υποχρεωτικά στην συνέχεια να προσλάβει μαύρους.

Αν και πράγματι δημιουργούνται ζητήματα λειτουργικότητας ορισμένες φορές στις επιχειρήσεις, ο νόμος για τα ατομικά δικαιώματα έχει κατορθώσει στις ΗΠΑ να εγκαθιδρύσει μια ισορροπημένη κοινωνία των πολιτών. Η αντίληψη πως θα έπρεπε η αγορά κι’ όχι ο νόμος να τιμωρεί τις διακρίσεις και τις εξαιρέσεις έχει δείξει η ίδια η ζωή πως δεν είχε αποδώσει. Η απαγόρευση εισόδου των μαύρων σε εστιατόρια, μπάρ και μαγαζιά δεν έδειχνε να μπορεί να αντιμετωπισθεί από τους μηχανισμούς της αγοράς. Σε μια εποχή βέβαια που ακόμη οι μαύροι ήσαν εισοδηματικά πολύ χαμηλά και δεν μπορούσαν να τιμωρήσουν του ρατσιστές με την δύναμη του πορτοφολιού τους. Κάτι που ενδεχόμενα να μπορούσαν να το κάνουν σήμερα. Θα είχαν όμως την κατάλληλη οικονομική δυνατότητα σήμερα αν δεν είχε μεσολαβήσει ο νόμος για τα ατομικά δικαιώματα;

Εκεί όμως που οι επικριτές του Ράντ Πώλ δεν φαίνεται να έχουν δίκιο είναι στο επιχείρημά τους πως δίχως την παρέμβαση του κράτους δεν θα είχε καταργηθεί η δουλεία (N.Y. Times, 21 Μαίου 2010). Όπως εξήγησε ο καθηγητής Donald J. Boudreaux σε επιστολή του (Capitalism, Slavery, and the State, N.Y. Times, 22 Mαίου 2010) ο βιομηχανικός καπιταλισμός oδήγησε στην κατάργηση της δουλείας, κι’ όχι ο αχρείαστος αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος. Κύρια, διότι αυτός επιβάλλει την δημιουργικότητα, την πρωτοβουλία και την σωστή κρίση. Στοιχεία αδύνατα να επιβιώσουν και να αναδειχθούν κάτω από την βαρβαρότητα της δουλείας. Η δουλεία εξ άλλου διαστρεβλώνει την αγορά και προκαλεί γελοιοποίηση κάθε έννοιας σωστού ανταγωνισμού. Χώρια που οι ίδιες οι αξίες που έφεραν τον καπιταλισμό στη ζωή – ο φιλελευθερισμός της ελεύθερης αγοράς – στέκονται εχθρικά απέναντι στην ιδιοκτησία ανθρώπου από άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο εξ άλλου πως οι πρώτοι που εκβιομηχανίσθηκαν, οι Αγγλοι δηλ., υπήρξαν και οι πρώτοι που κατήργησαν εντελώς αναίμακτα την δουλεία.

Στην Αμερική ο εμφύλιος προκλήθηκε από την εμμονή του φεουδαρχικού Νότου να διατηρήσει την δουλεία. Σε αντίθεση με τον καπιταλιστικά βιομηχανοποιημένο Βορά που κινητοποιήθηκε, και τελικά χύνοντας αίμα, για την κατάργησή της. Συμπερασματικά, υπάρχουν περιπτώσεις που η κρατική παρέμβαση, ιδιαίτερα στον τομέα της κοινωνικής προστασίας, μπορεί να φέρει αποτελέσματα. Σχεδόν ποτέ όμως στον τομέα της οικονομικής δραστηριοποίησης.