Το πρόβλημα της 'χρηματιστηριοποίησης' του πλανήτη
Βιώνουμε την περίοδο (και τα αποτελέσματα) της απόπειρας του έξυπνου χρήματος να μεγαλώσει τη χρηματιστηριακή οικονομία όσο το δυνατόν περισσότερο, ούτως ώστε να μπορεί να ελέγχει πιο άμεσα την πραγματική οικονομία και παράλληλα να πείσει ολόκληρο τον κόσμο πως δεν είναι αυτό που φταίει για την οικονομική ύφεση (δηλώσεις Μπεν Μπερνάνκι) αλλά η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών, που αν αντιμετωπιστεί, πάντα με τα μέτρα που αυτό προτείνει και με το ίδιο στο τιμόνι του ελέγχου, τότε δε θα υπάρξει στο μέλλον κανένα παρόμοιο πρόβλημα και θα αποτραπούν τα όποια κερδοσκοπικά παιχνίδια.
Σε παλαιότερο άρθρο μου *** είχα παραθέσει ένα παράδειγμα παρόμοιας λειτουργίας του έξυπνου χρήματος από το απώτερο παρελθόν, γράφοντας για κρίσεις που έλαβαν χώρα πριν 100 και περισσότερα χρόνια. Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθώ σε πιο πρόσφατες περιπτώσεις.
Στα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι τομείς της οικονομίας μετατρέπονται σε χρηματιστηριακούς και τα προϊόντα τους σε χρηματιστηριακά προϊόντα που διαπραγματεύονται σα να ήταν μετοχές μίας εταιρίας. Ένα βασικό πρόβλημα με αυτήν την πρακτική, είναι ότι στη χρηματιστηριακή οικονομία επικρατούν άλλοι κανόνες απ' ότι στην πραγματική και έτσι μπορεί η τιμή ενός προϊόντος να αυξομειωθεί υπερβολικά και σε πάρα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, προκαλώντας τεράστια προβλήματα και αλυσιδωτές αντιδράσεις στην πραγματική οικονομία.
Το πιο χαρακτηριστικό και γνωστό παράδειγμα προϊόντος το οποίο έχει μετατραπεί σε χρηματιστηριακό, είναι αυτό του πετρελαίου, το οποίο από τα 88 δολάρια, το Μάρτιο του 2008, εκτινάχτηκε στα 147,90 μέσα σε 5 μήνες, προκαλώντας τριγμούς στην παγκόσμια οικονομία η οποία στηρίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο πετρέλαιο ως βασική μορφή ενέργειας. Στη συνέχεια και μέχρι το Δεκέμβριο του 2009, το πετρέλαιο κατέρρευσε στα 35 δολάρια, δηλαδή κάτω από την τιμή κόστους για τις περισσότερες χώρες παραγωγούς πετρελαίου, με αποτέλεσμα να τις φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Τόσο στη μία όσο και στην άλλη περίπτωση το πρόβλημα συνίσταται στο εξαιρετικά μεγάλο μέγεθος της μεταβολής των τιμών και στο πολύ μικρό διάστημα στο οποίο αυτή συντελείται. Το αποτέλεσμα στην πρώτη περίπτωση ήταν η οικονομία να δεχτεί ένα σοκ, γιατί οι τιμές αυξήθηκαν πολύ, πάρα πολύ γρήγορα και έτσι ήταν αδύνατη η προσαρμογή στη νέα κατάσταση και στη δεύτερη περίπτωση το σοκ δέχτηκαν οι χώρες που παράγουν και εξάγουν πετρέλαιο, καθώς βρέθηκαν μέσα σε 6 μήνες να το πουλούν από τα 140 στα 35 δολάρια.
Αυτό σημαίνει δραματική μείωση των εσόδων και απαιτεί συνολική αλλαγή του επιχειρηματικού πλάνου, με μείωση των εξόδων, απόλυση προσωπικού, πάγωμα αναζήτησης νέων πετρελαιοπηγών, παύση σε έργα υποδομής κλπ τα οποία απαιτούν χρόνο και σχεδιασμό, που εξ ορισμού δεν υπάρχει κάτω από τέτοιες ακραίες συνθήκες, όσο προετοιμασμένος και αν είναι κανείς. Με την ίδια λογική, η ταχύτατη και τεράστια αύξηση των τιμών φέρνει σε ανάλογα δυσχερή θέση την παγκόσμια βιομηχανία, τα εργοστάσια και τις μεγάλες επιχειρήσεις (ένα απλό παράδειγμα είναι οι αεροπορικές εταιρίες), με τα έξοδα τους να αυξάνονται κατακόρυφα και αυτές να είναι αδύνατον να αντεπεξέλθουν.
Όμως, ο υπερβάλλων ζήλος του έξυπνου χρήματος να μετατρέψει σε χρηματιστηριακό, κάθε χρήσιμο προϊόν του πλανήτη, δε σταματά μόνο στο πετρέλαιο αλλά επεκτείνεται και σε όλα τα αγροτικά εμπορεύματα, στο χρυσό και στα υπόλοιπα πολύτιμα μέταλλα, στο χαλκό, το σίδηρο ενώ υπάρχουν και παραδείγματα όπου η κατάσταση ξέφυγε τόσο πολύ από τον έλεγχο που το έξυπνο χρήμα αναγκάστηκε να αναστείλει την προσπάθεια μετατροπής ενός προϊόντος σε χρηματιστηριακό, πριν η βλάβη στην οικονομία γίνει ανεπανόρθωτη.
Ένα από αυτά έχει να κάνει με την εκρηκτική αύξηση των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος στην Καλιφόρνια, μεταξύ του 2000 – 2001, όταν η Enron, η εταιρία που προκάλεσε το μεγαλύτερο σκάνδαλο στη χρηματιστηριακή ιστορία και που αποτελούσε έναν από τους βασικότερους χρηματοδότες του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Μπους, πέτυχε να ψηφιστεί νόμος που επέτρεψε τη μετατροπή του ηλεκτρικού ρεύματος σε χρηματιστηριακό προϊόν με αποτέλεσμα οι traders της εταιρίας να ωθήσουν την τιμή από τα 30 δολάρια την κιλοβατώρα, πριν τη “χρηματιστηριοποίηση του ρεύματος”, στις 3000 δολάρια!! λίγους μήνες μετά, οδηγώντας σε οικονομική κατάρρευση την πολιτεία και σε απελπιστική θέση του πολίτες της.
Σύμφωνα με τη σχετική δικαστική απόφαση του Μαρτίου του 2003, οι traders ηλεκτρικού ρεύματος είχαν σκηνοθετήσει ακόμη και μπλακ άουτ, λαδώνοντας δημοτικούς υπαλλήλους με εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια προκειμένου να 'κατεβάσουν' για λίγα λεπτά το ρεύμα, προκαλώντας έτσι πανικό και ξαφνική μείωση της προσφοράς ώστε να αυξηθεί η τιμή. Υπήρξαν ημέρες που το 
trading ηλεκτρικού ρεύματος απέδωσε μέχρι 1 δις δολάρια στην Enron χάρη στις πράξεις των traders που αγόραζαν και πουλούσαν τα σχετικά συμβόλαια ρεύματος.
trading ηλεκτρικού ρεύματος απέδωσε μέχρι 1 δις δολάρια στην Enron χάρη στις πράξεις των traders που αγόραζαν και πουλούσαν τα σχετικά συμβόλαια ρεύματος. Όταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μπους, Dick Cheney, ρωτήθηκε αναφορικά με το θέμα, απάντησε ότι το πρόβλημα δεν ήταν η μετατροπή του ρεύματος σε χρηματιστηριακό προϊόν αλλά η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών που θα μπορούσαν να εγγυηθούν την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την αποτροπή κερδοσκοπικών παιχνιδιών στο μέλλον. Σας θυμίζει κάτι;
Πάνος Παναγιώτου – Διευθυντής ΕΚΤΑ
http://www.analitis.com/index.php?option=com_content&view=article&id=6882:-----&catid=38:ektaanalysis&Itemid=98
**
**
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου