Εγκλωβισμένες τράπεζες και οικονομίες

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Εγκλωβισμένες τράπεζες και οικονομίες

Της Ζέζας Ζήκου

Το ευρώ θα καταρρεύσει, λένε στους πολίτες της Ευρωζώνης, αν δεν παρθούν συγκεκριμένα μέτρα. Αυτά τα μέτρα δεν πάρθηκαν, αλλά το ευρώ συνεχίζει να υπάρχει αρκούντως ισχυρό. Είναι κάτι σαν το παραμύθι με τον «ψεύτη βοσκό». Ομως, αργά ή γρήγορα, κάποιοι θα βρουν το θάρρος να παραδεχτούν ότι οι διαλυτικές πιέσεις στην Ευρωζώνη θα αναχαιτιστούν μόνο αν αναδιαρθρωθεί ριζικά το ισπανικό και το ελληνικό χρέος. Ολοι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είναι μαγεμένοι από το επάγγελμα του μεγαλοτραπεζίτη. Διοικούν μια ήπειρο σε ύφεση, το βάθος και η διάρκεια της οποίας λίγο τους απασχολεί. Καταστρέφουν μια ολόκληρη γενιά Ευρωπαίων, άνευ λόγου. Για αυτή την κρίση χρέους συνυπεύθυνες είναι οι τράπεζες, παράλληλα όμως έχουν καεί από αυτήν. Αυτές είναι που κάηκαν εξαιτίας του αλόγιστου δανεισμού τους που πυροδότησε τη διόγκωση της φούσκας ακινήτων και σε αγαστή συνεργασία με σπάταλες κυβερνήσεις. Με το επιχείρημα πως είναι «πολύ μεγάλες για να αφεθούν να καταρρεύσουν», οι τράπεζες απαίτησαν πολιτικές από τις κυβερνήσεις για τη διασφάλιση των δανείων τους και τις επενδύσεις τους σε κρατικά ομόλογα, άσχετα με το κόστος προς την ευρωπαϊκή οικονομία συνολικά και τους πολίτες ειδικότερα. Οπως κάθε κατεστημένη εξουσία διαχρονικά, έτσι και οι πολιτικοί ηγέτες αναγκάζονται να δίνουν μάχες, συμμαχώντας με πρόσκαιρους και αμφιλεγόμενους συμμάχους. Η Ευρώπη ακόμη στοιχειώνεται από τον πληθωρισμό των ’70ς, ένα φάντασμα δηλαδή, που υποτίθεται ότι το ευρώ, με γερμανική ηγεσία, θα έδιωχνε οριστικά. Οι πολιτικοί δεν τολμούν να τονώσουν τη ζήτηση, την κατανάλωση, ή την απασχόληση. Δεν τολμούν ούτε να προσφέρουν ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Συμβουλεύονται τις τράπεζες, οι οποίες τους λένε να τις σώσουν άμεσα ή έμμεσα. Θεωρούν πως έχουν το χρυσό κλειδί της ευρωπαϊκής ανάκαμψης, κάτι όμως που δεν ισχύει.  Πρόσφατα, ο επικεφαλής της ΕΚΤ, η γερμανική ηγεσία και η Ιταλία, τόνισαν ότι θα κάνουν τα πάντα για να σωθεί το νόμισμα. Το μόνο που άλλαξε είναι η γενικευμένη λιτότητα που καλύπτει την Ευρώπη, και που έχει σκοπό να σώσει τα δάνεια των τραπεζών, και να τις προστατέψει σε περίπτωση κάποιας χρεοκοπίας κράτους. Για να σωθεί όμως η Ευρωζώνη, η Ευρώπη θα πρέπει να ζει σε μόνιμη ύφεση, με τις χώρες της Μεσογείου σε οικονομική σκλαβιά, για χάρη ενός υπερτιμημένου νομίσματος. Η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία οφείλουν να συγκλίνουν σε μια πολιτική οικονομία, και η καθεμιά να ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις τη Γερμανία. Επειδή κάτι τέτοιο είναι σχεδόν ακατόρθωτο να γίνει, γι’ αυτό θα πρέπει να ανακουφίζονται κάθε τόσο από απεγνωσμένες προσπάθειες διάσωσης εκ μέρους των Βρυξελλών και του Βερολίνου. Οι επιπτώσεις της πολιτικής αυτής αγγίζουν και τη Βρετανία, που κι αυτή μπαίνει σε ύφεση. Υποτίθεται πως θα έπρεπε να επιστρέψει η εμπιστοσύνη προς τα ισπανικά και ιταλικά ομόλογα, κάτι που όμως δεν έγινε. Ούτε ήρθε η ανάπτυξη. Εκτός της Γερμανίας, η υπόλοιπη Ευρώπη τελματώνει. Σύντομα, το Βερολίνο δεν θα βρίσκει αγορές για τις εξαγωγές του (με εξαίρεση την Κίνα). Η παραδοσιακή φιλελεύθερη οικονομική θεωρία απαιτεί το ευρώ να διασωθεί, με οποιοδήποτε κόστος. Θεωρείται ως μια μεγαλειώδης ιδέα. Αρέσει, όχι μόνο επειδή απλά υπάρχει. Ομως, η Ελλάδα και η Ισπανία δύσκολα θα μπορέσουν να επιβιώσουν εντός της Ευρωζώνης, χωρίς πρόσθετες σημαντικές μεταφορές κονδυλίων από πλευράς Γερμανίας (που οι Γερμανοί δεν θέλουν). Αλλά η πλειοψηφία των Γερμανών εξακολουθεί να θέλει την αποπομπή της Αθήνας και το 50% την επιστροφή του μάρκου.